Faalangst komt erg veel voor. Dit betekent dat veel kinderen in veel situaties het gevoel hebben dat ze niet kunnen voldoen aan de normen die gelden of dat ze bang zijn om beoordeeld te worden. Kinderen met faalangst kunnen hoge verwachtingen van zichzelf hebben of ze verwachten niet te kunnen voldoen aan de verwachtingen van anderen.
Gevolgen faalangst
Het grootste gevaar van faalangst is terecht komen in een vicieuze cirkel. Als er iets misgaat of zaken lopen anders dan het kind had verwacht, kan dit ertoe leiden dat het kind situaties uit de weg gaat. Het trekt zich terug uit sociale relaties, doet zijn best niet meer op school en zet zich niet meer in om doelen te halen. Bijkomend effect kan zijn dat er fysieke klachten ontstaan als buikpijn, slecht slapen, piekeren en hoofdpijn.
Waar gaat het over bij faalangst?
We kennen drie soorten faalangst, te weten over leren, over vriendjes maken en over lichamelijk presteren. Centraal en cruciaal bij faalangst zijn de gedachten over eigen functioneren en verwachtingen.
Het uitvoeren van (school)taken en vriendjes wordt bepaald door de gedachten voorafgaand aan het doel of over de taak die gedaan moet worden.
Met andere woorden: een faalangstig kind denkt alleen maar aan wat het niet kan omdat het de vorige keer……. Of het kind denkt dat hij niet zo leuk en grappig is als………
Dus als een kind (maar ook puber of volwassene :-)) regelmatig zegt “Ik kan het niet en ik leer het nooit” of steeds met allerlei argumenten komt om iets niet te doen door allerlei rampen te schetsen, dan is de kans aanwezig dat het kind last heeft van faalangst.
Kenmerkend gedrag als overschreeuwen, buitensporig je best doen, activiteiten laten schieten of onderpresteren kunnen ook allemaal vallen onder de noemer faalangst.
Wat te doen aan faalangst
Bij het opgroeien en leren is het een normaal verschijnsel dat dingen op zin tijd anders lopen dan verwacht en dat er fouten gemaakt worden.
Heel normaal en juist een feed back moment bij uitstek om te leren.
Helaas zijn er veel kinderen (en ouders) die het gevoel hebben perfect te moeten zijn. Hierdoor ontstaat een gevoel van mislukking.
Maar wat kan je nu concreet doen om je kind te helpen?
- Allereerst: neem je kind serieus en beaam en erken dat het moeilijk is.
- Loop als het ware met je kind door zijn gedachtengang.
- Kloppen de gedachten van je kind over de situatie eigenlijk wel?
- Welke gedachte zou kunnen helpen?
Bijvoorbeeld: Iedereen doet het beter dan ik…….. Is dat echt zo? wat is het bewijs?
of: Ik win toch nooit wat……. Als ik goed oefen zou het me misschien wel lukken. - Leer en doe voor dat faalangst normaal is en je kan stimuleren om iets te leren wat je eerst nog niet kon.
- Geef duidelijk aan wat je verwacht en hoe je kind nieuwe taken kan uitvoeren.
- Daag je kind uit om iets te doen wat nog best eng is en blijf het stimuleren tijdens de taak.
- Geef gepaste complimenten. Denk daarbij aan het resultaat maar zeker ook aan de inzet.
- Als je merkt dat je kind situaties of taken niet kan overzien, structureer deze dan in kleine stappen.
- Zorg dat je een hele batterij aan goed verlopen voorbeelden paraat hebt die het tegendeel bewijzen van de angst.
- Reageer passend bij het kind: meer onzekere kinderen hebben meer vriendelijkheid en geduld nodig.
Samenvattend zou je kunnen zeggen dat het belangrijk is dat je kind positieve gedachten leert over zijn functioneren en over zijn persoonlijkheid. De kortste klap om dit te bereiken is bewijs vragen of de gedachten kloppen en uitdagen tot het hebben van andere gedachten en bewijzen van het tegendeel.
Wanneer een kind dan nog twijfels heeft is het werken met de taart in rood en groen een geweldig middel. Hoe erg is het eigenlijk en welke rode gedachten, acties en gevoelens kun je dan omdraaien van rood naar groen?
Veel kinderen kunnen daarbij heel goed een volwassene gebruiken die hen helpt de wereld overzichtelijk te maken en die hen uitdaagt op een liefdevolle manier tot prestaties die nét een beetje verder gaan dan de (schijn) veiligheid van het bekende.
Bekijk de taart van rood en groen bij Ninico….
Lees ook: Pubercoaching: verlegenheid en zo…
Lees ook: Het lieve woorden doosje
Lees ook: Leer wat je nu nog niet kunt
Lees ook: Te veel complimenten zijn slecht voor kinderen
Lees ook: De juf heeft een boos hoofd en een boze stem
Lees ook: Wat te doen bij angstige kinderen
Lees ook: Drie bewegingen bij emoties
Lees ook: Een muur om je heen kan heel goed zijn
Lees ook: Ontroerend: meester hoort mij niet
Heeft je kind of jij behoefte aan ondersteuning dan kun je een beroep doen op de praktijk voor kindercoaching. Hier kun je ook de nieuwsbrief aanvragen.
De opleiding tot kindercoach geeft vele handvatten om ouders en kinderen te helpen in situaties die moeilijk zijn. Ken je de training Ik leer leren al?
De illustratie is van Studio Staalkaart
Goede tips over faalangst. Ik heb nog meer tips gevonden op www. zonderfaalangst .nl
Ik ben nu een kind aan het begeleiden met faalangst. Maar het kind overschreeuwt zijn eigen faalangst. Ik weet niet wat ik nu allemaal nog kan doen, ik probeer van alles maar hij zegt: ik kan alles goed en alles vind ik makkelijk. Ik krijg verder niet veel uit hem wie heeft nog tips?
Dag Hennie,
Als een kind dit gedrag vertoont, vind ik het altijd helpend en respectvol om daar in mee te gaan. Dit gedrag is tenslotte datgene wat het kind helpt om zichzelf bij elkaar te houden.
Vanuit die positie ga ik dan oplossingsgericht aan de slag om situaties uit te vragen wat al goed gaat en hoe het komt dat dit zo is.
Vandaar uit kun je verder gaan. Zie ook oplossingsgericht werken en kids’skills.
Mijn kind heeft ook faalangst in ernstige vormen.
Ze heeft het vooral op school bij de Engels les.
Ze is hiervoor al naar een psycholoog geweest.
Maar daar blokkeert ze gewoon.
Of ze het expres doet of omdat het gewoon niet lukt om uit haar woorden te komen is niet bekend.
Thuis heeft ze nergens last van.
Ze is heel vrolijk, sportief,en weet wat ze wil .
Ze wil met ons ook nergens over praten over hoe ze zich voelt.
Is dit raar of maken wij ons zorgen om niks
Gr. Tessa
Dag Tessa,
Je schrijft de leeftijd van je dochter er niet bij, maar als ze een puber is, is het niet ongewoon dat ze niets aan jou wil laten weten.
Overigens past vrolijk, spontaan en blij niet zo heel goed bij voortdurende faalangst. Het zou wel kunnen dat ze op momenten die er toe doen een black out krijgt, maar dat is wat anders dan faalangst. Een coach kijkt dan wat er op dat moment kan veranderen in de black out en wat kan helpen om te blijven presteren.
Hallo mijn dochter heeft ook faalangst ik vind het verschrikkelijk daardoor haalt ze lage cijfers waardoor ze waarschijnlijk van deze school af moet terwijl ze juist heel graag op die school wil blijven zei zegt dat ze met muziek daar dan misschien geen last van heb als ze een so het of toets maar nog niet uitgeprobeerd misschien iemand ervaring daar mee zij is trouwens 14 jaar zit in groep 1
@Corrie
Is het bij jou ook dat de school hier weinig steun in biedt? Wij vinden dat ook bij onze dochter en hier mag wel wat meer aandacht voor komen. Toen ik het aankaartte bij onze basisschool in Amsterdam zeiden ze dat het te maken heeft met stress thuis. Maar dit geloof ik niet. Wat kan ik nu doen?
Mijn dochter ( 13 jaar) heeft faalangst vanuit haar perfectionisme. Bijv. Heeft ze muziektheorie proeftoets gehalt met 8, 2. Dan is ze panisch bang voor echte toets want in theorie boek heeft ze nog wat alinea’s gevonden wat ze niet kent.
Andere voorbeeld: weken vóór haar ballet examen is ze nerveus en zegt te willen stoppen met dansen. Vraag ik dansjuf hoe het met mijn kind gaat tijdens repetities. Juf zegt ” prima! Ik heb haar juist in eerste rij laten staan omdat ze alles zo goed kan “.
Thuis benadrukken wij dat zowel muziekschool als ballet maar hobbys zijn, zgn voir de lol. En ze doet het erg graag zolang er geen toetsmomenten zijn.
Van school willen we ook geen super cijfers. Ik zeg zelfs ” als maar 6″. Al ben ik geen voorstander van 6jes mentaliteit. We als ouders hebben geen hoge verwachtingen en benoemen het letterlijk tegen haar. We zijn al lang blijft j als we zien dat ze al haar dingetjes met plezier doet. Meer dan dat hoeft van ons niet. Op school haalt zei toch 8 jes en hoger maar ze zit dagen lang thuis met hoofdpijn. Slaapt veel. Studeert weinig, zelfstandig. Heb haar aangemeld bij kinderpsycholoog. Wachtlijst half jaar. In mei wordt een jaar dat ze meer thuis is dan op school. Tijdens vakanties en in het weekend is het een vroolijk kind. Weinig hoofdpijn. Bijna geennslaap nodig overdag. Lichamelijk alles onderzocht. Kinderarts kon niets vinden.
Ach Ingrid, wat jammer dat je dochter kennelijk zichzelf geleerd heeft te denken dat ze niet goed genoeg is of kan zijn.
Ze zou mogen leren dat om iets werkelijk te kunnen dit alleen maar lukt door te oefenen en fouten te maken en dat toetsmomenten juist iets zijn om te ontdekken waar je meer moet oefenen. Dat wat je kan is helemaal niet interessant. Het is juist veel boeiender om te ontdekken wat je nog bij kunt leren zodat je nog beter wordt en meer plezier hebt in wat je aan het doen bent. Daar zijn toetsen voor…. Om te toetsen wat je kan en wat er nog bij geleerd kan worden. Als je perfect bent is het leven heel saai en moeilijk om dat er steeds weer nieuwe inzichten komen.
Mogelijk dat je dochter geholpen kan worden om ervan overtuigd te leren zijn dat ze nu al perfect is en iedere dag leuke dingen kan leren waardoor ze nog beter kan worden in wat ze doet en daar plezier in kan ontlenen.
Het 5 G schema in rood en groen kan daarbij helpen…
Hier vind je video’s over dat onderwerp.
https://www.youtube.com/playlist?list=PLBd8boZzZuazaBKMHd-M1h3JaQftbs8Hj