Concentratieproblemen: Wat speelt er echt?

Al zo vaak heb ik het gezegd: ‘Concentratie problemen bestaan niet’.
Toch is het in deze tijd één van de meest voorkomende hulpvragen voor kinderen.
Hoe kan het dat we van 4-jarige kinderen al zeggen dat ze concentratieproblemen hebben?
Hoe kan het dat hele volksstammen pubers niet weten hoe ze hun leren aan moeten pakken?
Hoe kan het dat hoogbegaafde kinderen soms steeds verder afstromen en veel moeite hebben een diploma te halen?
Interessante vragen die de moeite van het onderzoeken waard zijn.

Kleuters

Hoe bijzonder is het dat kleuters tegenwoordig al veelvuldig het etiket concentratieprobleem krijgen aangemeten. De ontwikkeling van een peuter en kleuter is zodanig dat ze korte tijd met iets bezig zijn en dan overgaan naar een andere activiteit.

Het is zelfs zo dat het heel onnatuurlijk is als een kleuter een uur aan een tafeltje zit. Met enige moeite en in de structuur van een klas zal het heus wel lukken, maar of het de kleuter in zijn ontwikkeling goed doet is de vraag.

Kleuters moeten rennen, springen, ontdekken met hun lijf en vooral bezig zijn. Alleen daardoor kunnen de hersenen gaan leren wat begrippen zijn.

Verwachtingen

Je kunt je afvragen of we kleuters in deze cito-tijd niet enorm overvragen en verwachtingen hebben van hen hebben die vanaf groep 3 een beetje mogen komen.

Ouders vinden het geweldig als hun kind vroeg kan lezen en hun kind wil daar natuurlijk aan tegemoet komen, maar de vraag is of er dan geen andere ontwikkelingsgebieden achterblijven.
Wanneer je een kleuter al gaat bestempelen met een concentratieprobleem mag je vrezen of het kind hier ooit weer vanaf komt en zich er niet naar gaat gedragen.

Ieder leerjaar zal de focus op dit item komen te liggen. Dit gaat vaak zonder verder te kijken naar wat het betreffende kind zou moeten en kunnen leren. En zo gaan kinderen jaren door het leven met het stempel concentratieprobleem.

We verwachten dat kinderen zich als vanzelf leren concentreren, maar hoe ze dat doen vragen we niet. En we kijken ook meestal niet verder hoe, óf en in welke situatie het kind moeite heeft met concentreren.

Concentratieprobleem of iets anders?

• Naar buiten kijken terwijl je luistert?
• Tekeningetjes maken terwijl je een saaie les hebt?
• Friemelen en wiebelen omdat je lijf zo kriebelt?
• Klieren en kwebbelen omdat je de les niet snapt?
• Onrustig zijn omdat je je niet veilig voelt in de klas?
• Een stuiterbal zijn omdat het thuis zo problematisch is?

Dit zijn slechts een paar vragen die te maken hebben met gedrag wat we waarnemen bij concentratie. We denken dat het kind zich niet kan concentreren, maar we vergeten ze te vertellen wat ze nog hebben te leren. En wat bijna niemand schijnt te doen is aan kinderen vragen wat er speelt en wat ze precies aan het doen zijn.

Verwerken van informatie

Wat ik in mijn praktijk steeds opnieuw ontdek is dat er altijd iets speelt waardoor het gedrag een goede reden heeft. De verwerking van lesstof is voor ieder kind anders. Vrijwel geen enkel kind en volwassene zit muisstil terwijl het informatie opneemt.

Bestudeer eens jezelf of anderen tijdens het werk of tv kijken. Hoeveel mensen krabbelen tijdens een telefoongesprek waarvan is bewezen dat je dan informatie beter onthoud. Hoeveel mensen friemelen met het één of ander tijdens tv kijken of computeren, al is het maar met de muis.

En als je toch aan het observeren bent, bedenk dan eens hoeveel mensen een andere kant opkijken tijdens gesprekken. Oogcontact is het meest afleidende wat er is en wil je informatie goed opslaan in je hersenen dan kan het heel handig zijn om eerst te bedenken bij welke bekende informatie dat hoort. En terwijl jij denkt, kan ik zien aan je ogen hoe je dat doet. Wat vrijwel zeker is, is dat je mij in ieder geval niet aankijkt.

Maar van kinderen willen we dat ze ons aankijken en vooral stil zitten.

Passende lesstof

Hoe meer gemiddelden we lijken te hebben voor van alles en nog wat, hoe minder kinderen er in schijnen te passen. Een tiental jaren terug kon je meekomen op school of niet. En als het niet lukte ging je naar het speciaal onderwijs.

Tegenwoordig hebben we laagbegaafd, hoogbegaafd, beeldenkers, hoogsensitieven, dyslectici, dyscalculie en nog veel meer leerstoornissen. Alle kinderen verdienen les op maat, maar het schijnt steeds minder te lukken. Met de introductie van de weektaak is het voor veel kinderen lastiger geworden. Klassikaal les bestaat bijna niet meer.

Mogelijk door de grote diversiteit zijn er steeds meer kinderen die onderpresteren of niet kunnen laten weten dat sommige stof te moeilijk is. Faalangst en concentratieproblemen zijn de diagnoses en dat is dat.

Kinderen verantwoordelijk leren worden voor hun eigen leerproces is ook uit de tijd omdat van school en de juf en de meester een oplossing wordt verwacht. Voorwaar niet eenvoudig en het zal zeker niet lukken als de oplossing van buitenaf gezocht wordt in plaats van uit het kind zelf die mag leren hoe het kan presteren.

Sociale en emotionele factoren

Wat mij opvalt bij veel kinderen met de diagnose ADD is dat ze vooral letten op de omgeving in plaats van op de les. Veel kinderen met deze diagnose voelen zich niet helemaal geaccepteerd in de klas of door de juf of meester.

Als je je niet veilig voelt op welke manier dan ook is het heel logisch dat al je voelsprieten aan staan voor het minste of geringste signaal wat te maken heeft met die veiligheid. En als je bezig bent als een soort straalzender je omgeving af te tasten, blijft er weinig aandacht over voor datgene wat je behoort te doen.

Ook als het thuis spannend is doordat je vader een burnout heeft, je ouders in scheiding liggen of je moeder niet weet hoe ze iedereen tevreden kan houden, loop je een grote kans op concentratieproblemen.

Ouders die elkaar steunen in de opvoeding, ook al verschillen ze in hun aanpak zorgen voor een rustige basis die een kind mee naar school brengt. Ik zie het zo nu en dan letterlijk voor mijn neus gebeuren in een gesprek met ouders en kinderen waar ouders hun regie opeisen zodat hun kind ter plekke de schouders loslaat en rustig wordt.

Als ouders hun hooggevoelige kinderen niet van hot naar haar slepen  maar lekker thuis in alle rust laten klooien, komen kinderen bij zichzelf. Veel sensitieve kinderen hebben dit nodig, maar laten soms een ander beeld zien.

Hoogsensitieve kinderen hebben moeite met het verwerken van prikkels en juist deze kinderen hebben vaak een overladen (weekend) programma omdat ouders denken dat ze voor hun ontwikkeling uitdaging nodig hebben en ten koste van de rust verveling willen voorkomen.

Juist deze kinderen hebben vaak veel behoefte aan rust en regelmaat en veiligheid waardoor ze op school ook kunnen leren zich te focussen op dat wat er is in plaats van dat wat er zou moeten of kunnen zijn.

En zo laat ik mij bij iedere hulpvraag over concentratie weer verrassen door kinderen en hun ouders en komen we erachter wat dit ene kind heeft te leren op het gebied van concentratie.
Het blijft boeiend….

Ik ontdekte een aanpak die echt helpt bij concentratieproblemen

Steeds opnieuw kwamen er kinderen in mijn praktijk die feitelijk hele andere problemen bleken te hebben dan een concentratieprobleem.
Alleen… ze vertoonden wel alle bekende ‘symptomen’ van concentratieproblemen.
Ik ontdekte gaandeweg waar de werkelijke oorzaken te vinden zijn en hoe je vandaaruit moeilijkheden met concentratie wél effectief kunt aanpakken. Zo heb ik door de jaren heen honderden kinderen en pubers weer op de rit geholpen.

Wil jij je kind helpen bij concentratieproblemen, volg dan de korte en spotgoedkope online workshop en maak korte metten met concentratieproblemen!

Meer artikelen:

Lees ook: Het misverstand oogcontact
Lees ook: Het belang van friemelen
Lees ook: Presteren door te concentreren
Lees ook: Concentratieproblemen bestaan niet
Lees ook: Leren als een vlinder of een schildpad
Lees ook: Mijn imago is van mij
Lees ook: Concentratieproblemen bij jong kinderen
Lees ook: De make-over van een onderpresteerder
Lees ook: 13 tips voor concentratie problemen
Lees ook: Ontroerend: meester hoort mij niet