Heel veel kinderen hebben moeite met in slaap vallen en er zijn ook kinderen die ’s nachts regelmatig wakker worden en bij hun ouders in bed kruipen.
Voor veel ouders en kinderen levert het niet goed kunnen inslapen en doorslapen een probleem op en voor anderen is het geen punt.
Wat is slapen?
Slapen zorgt ervoor dat we kunnen functioneren. Tijdens de slaap zijn er allemaal processen in ons lichaam aan de gang die ervoor zorgen dat we herstellen. Baby’s slapen 18 uur per dag en tegen de tijd dat we bejaard zijn, is dat rond de 6 uur. Kinderen hebben veel slaap nodig. Pubers ook, maar die negeren vaak hun slaapbehoefte omdat er andere belangrijker zaken zijn die hun aandacht vragen.
We merken pas hoe belangrijk slapen is als we het een poosje missen. Bij een slaapgebrek zijn we minder scherp. Ons concentratievermogen loopt achteruit, het geheugen werkt minder, we reageren veel trager, kunnen zaken niet meer overzien en minder goed plannen en emotioneel worden we veel labieler.
Slapen is daarom voor kinderen misschien extra belangrijk omdat kinderen enorm veel moeten leren en veel moeten verwerken.
Slapen in het bed van de ouders
Een veelvoorkomende hulpvraag is dat kinderen niet in hun eigen bed slapen. Over slapen in bed bij de ouders zijn de meningen verschillend en dat is natuurlijk helemaal oké.
Om te kunnen slapen moet een kind het gevoel hebben dat het veilig is. Slapen kan best eng zijn voor kinderen. Je wordt alleen achtergelaten en dit kan een gevoel van eenzaamheid, verlatenheid en angst veroorzaken. De zorg voor veiligheid die tegemoet komt aan het gevoel van het kind is dus het allerbelangrijkste. Dit vraagt van ouders dat ze de kaders voor het kind aangeven waarbinnen het veilig is. En of dat in het eigen bed of in het ouderlijke bed is, is de vraag die iedere ouder vaak gevoelsmatig beantwoord.
In Nederland hebben we een andere cultuur die meer individualistisch is dan in landen met duidelijke groepsculturen. Kinderen slapen hier in hun eigen bed, in prachtige kamers waarop vele ouders kosten nog moeite besparen.
Dit wil nog niet zeggen dat het kind zich dan veilig voelt, daar hebben de ouders voor te zorgen. Wanneer ouders zich zorgen maken of hun kind zich wel prettig voelt, zullen zij het sneller bij zich nemen. Het kind kan dan het idee ontwikkelen dat het alleen veilig is dicht bij zijn ouders of misschien zelfs bij de ouder willen liggen om hem gerust te stellen. Vaak ontstaat er bij ouders en kind na verloop van tijd een slaapgebrek. Iedereen slaapt onrustiger omdat er zorg is voor en om elkaar wat de nachtrust niet ten goede komt. Ook wordt de intimiteit tussen de ouders beperkt wat hun onderlinge verhouding ook niet altijd goed doet. Een kind ligt soms letterlijk en figuurlijk tussen de ouders in en dit is voor alle partijen een belasting als het langere tijd duurt.
Om het kind te leren dat het veilig is, ook in zijn eigen bed, moeten ouders eerst aan de slag. Wat vinden ze diep in hun hart ervan dat hun kind bij hen in bed ligt? Maken ze zich zorgen over het kind? Willen ze onbewust de intimiteit tussen elkaar vermijden? Zijn ze inmiddels te moe om de regie stevig in handen te nemen? Durven ze het kind een eigen plek te gunnen? Is het eigenlijk wel fijn zo’n kinderlijfje tegen je aan waar je zelf troost of een fijn gevoel uit kunt putten?
Wanneer beide ouders de mening zijn toegedaan dat hun kind veilig en goed af is in zijn eigen bed, gaat het kind hen hierin volgen. Wanneer ouders twijfels hebben, laat een kind dat zien door onwil en toch steeds terug te komen.
Vervolgens kunnen ouders een plan van aanpak maken, eventueel samen met hun kind als het al iets ouder is. Cruciaal is ervoor zorgen dat de ouder beschikbaar is als veilige haven. Gedurende een poosje kan besloten worden dat het kind eerst een tijdje naast het bed van de ouders op zijn eigen matrasje ligt. Dit matrasje gaat steeds verder naar de eigen kamer en het eigen bed. Terugval mag en wanneer het kind na verloop van tijd toch weer terug komt, geven ouders voldoende troost en bevestiging en brengen dan het kind weer terug en gaan desnoods nog een antaal keer naar het kind toe om het op die manier te laten weten dat het veilig is en de ouders dichtbij zijn.
Steeds uit bed komen
Een andere hulpvraag is dat kinderen soms tot 10 keer toe uit bed komen en zich melden in de huiskamer met smoesjes en futiliteiten. Ook hier geldt vaak als eerste de wet van de veiligheid en de ontwikkeltaak van het kind om zelfstandig de dag te leren afsluiten en zich over te geven aan de slaap.
De valkuil voor ouders is het geven van teveel aandacht aan het ongewenste gedrag en het eindeloos oprekken van het bedritueel. Dit helpt een kind eigenlijk alleen maar verder van zijn taak af omdat het leert dat het macht heeft over zijn ouders en hen steeds mag lastig vallen.
De weg naar de oplossing begint ook hier weer bij de ouders. Mag het kind even wakker liggen en zich soms even naar voelen? Wat vermijdt de ouder als het een hele avond met zijn kind in de weer is? Wat vindt de ouder belangrijk? Mag de ouder eisen stellen aan zijn kind met betrekking tot privétijd?
Het kind wat niet kan slapen en steeds uit bed komt, is vrijwel altijd geholpen met het geven van erkenning en stevige kaders. Kaders bieden de veiligheid en erkenning helpt om los te laten.
De aanpak is een kort en vaststaand bedritueel. Het kind mag beneden nog aangeven of het iets wil vertellen over de dag en nog bedenken wat het nodig heeft om te kunnen slapen. Vervelen mag en even lezen tot een bepaalde tijd ook. Het kind komt onder geen voorwaarde uit bed.
Daarentegen beginnen de ouders met iedere 5 minuten naar het kind te gaan. Een aai over de bol en de geruststelling dat de ouder over 5 minuten weer komt doet de rest. Daarna komt de ouder opnieuw en opnieuw na steeds 5 minuten. Wanneer het kind iets wil vertellen, geeft de ouder kordaat aan dat morgen vroeg genoeg is om te praten omdat zorgen thuishoren bij de dag en niet bij de nacht. Een week later komt de ouder steeds om de 10 minuten en nog een week later om de 15 minuten. Voor de meeste kinderen is het probleem dan echter al opgelost en ouders hebben hun avond en nacht weer terug.
Dus….
Voor veelvoorkomende slaapproblemen is het de moeite waard om eerst te onderzoeken hoe de ouders denken over slapen, veiligheid en het vertrouwen wat ze hebben in de emotionele weerbaarheid van hun kind. Daarna maken ouders een plan waarin ze heel duidelijk de kaders aanbieden waarbinnen hun kind zich gehoord en gezien en veilig kan voelen. Het is mijn ervaring dat vele kinderen binnen een week hun slaap te pakken hebben en dat brengt een heel gezin tot rust met een goede nachtrust.
Lees ook: Nog wat tips op een rij over slaapproblemen
Lees ook: Wat gebeurt er als ouders uitslapen….
Lees ook: Moed moet
Lees ook: Tijd leren
Lees ook: Zorg voor structuur
Lees ook: Nog niet stoer genoeg
Lees ook: Versla de spoken en de monsters
Lees ook: Wie heeft de regie in huis?
De illustratie is van Kitty Blum
Geef een reactie