Hooggevoelige kinderen hebben een talent. Of eigenlijk heel veel talenten en de mooiste zijn dat ze veel voelhorens en sensoren bezitten om waar te nemen. Het ene kind neemt veel waar op het gebied van geluid, het andere kind ziet veel kleuren en is gevoelig voor licht, weer andere kinderen hebben een hele gevoelige huid en een groep kinderen is in staat de emoties van anderen aan te voelen.
De meeste kinderen zijn overigens heel sensitief ten aanzien van hun ouders. Kinderen weten vaak veel beter hoe ouders zich voelen dan de ouders zelf. Meestal echter is dit volledig onbewust en weten kinderen dit niet goed te vertalen doordat de woorden hiervoor ontbreken. Ze laten dit dan zien in gedrag en dit gedrag wordt nogal eens als moeilijk ervaren door ouders.
Hoe ontwikkelen kinderen een eigen identiteit
Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van een kind is het woordje ‘IK’. Op het moment dat een peuter het woordje ‘IK’ leert gebruiken, weet je dat het kind zichzelf als een individu ervaart. Dit individu is vrij van een ander en weet op lichaamsniveau en psychologisch dat het niet meer vast zit aan een ander.
Rond deze tijd begint ook de ontwikkeling van de eigen wil en dat doet zich gelden in het woordje ‘NEE’.
De zogenaamde peuterpuberteit
Ook dit woordje is belangrijk voor kind en ouders omdat de individualiteit steeds meer vorm krijgt. Ouders moeten dus eigenlijk heel blij zijn als een jong kind veelvuldig de woorden ‘IK’ en ‘NEE’ gebruikt. Dit zijn signalen van een gezonde ontwikkeling naar een kind met een goed gevoel van eigen waarde, zelfvertrouwen en zelfstandigheid.
Wanneer kinderen ouderen worden, moeten ze leren om te gaan met grenzen. Dit leren ze in eerste instantie weer door elkaar te duwen en te treken, speelgoed omver te gooien en ook weer door het woordje NEE.
Wat als kinderen veel aanvoelen
Het ene kind is van nature gevoeliger dan het andere kind. Wanneer een kind veel aanvoelt van de emoties van anderen kan dit veel angst en verwarring oproepen. Bovendien krijgt een kind er een extra ontwikkeltaak bij doordat de gevoeligheid de vorming van de eigen identiteit onder druk zet. Een hooggevoelig kind voelt vaak niet waar hij zelf ophoudt en waar de ander begint en in het omgaan met grenzen zijn er vaak problemen. Meestal laat dit kind anderen letterlijk en figuurlijk te dichtbij komen, lukt het moeilijk om ‘NEE’ te zeggen en voelt dit kind de pijntjes, negatieve emoties en ongemakken van anderen en kan het zich daarvan niet afschermen.
Veelal is dit een zware levenstaak die pas ver in de volwassenheid wordt begrepen en die door schade en schande wordt geleerd.
Gevaren voor gevoelige ouders en kinderen
Ouders zijn voor hooggevoelige kinderen cruciaal in het leren omgaan met de gevoeligheid en in het leren herkennen van de eigen individualiteit en vooral in het laten ervaren van voldoende veiligheid.
Ouders zijn een voorbeeld voor kinderen, maar hooggevoelige kinderen hebben vaak hooggevoelige ouders. Wanneer deze ouders nog niet zo goed uit de voeten kunnen met hun eigen gevoeligheden, gaan kinderen vaak voor deze ouders zorgen. Ze benoemen de emoties van ouders en vragen waarom mama boos is en papa verdrietig en waarom oma niet komt oppassen en hoe het komt dat mama nog in bed ligt.
Ouders willen hun kind niet bezorgd maken en gaan allerlei smoezen verzinnen en ontkennen dat wat hun kind opmerkt. Hierdoor leert het kind dat het niet kan vertrouwen op zijn eigen gevoel en raakt in de loop van de tijd steeds verder weg van zijn waarneming en de waarheid daarvan. En dat is de belangrijkste oorzaak voor onzekerheid en faalangst in het verdere leven. Want als je niet op jezelf kunt vertrouwen en je steeds krijgt te horen dat hetgeen je voelt niet waar is, wat is dan je ijkpunt?
Voelen de ouders zich niet sterk en hebben ze het moeilijk dan maakt het kind zich zorgen en gaat ook daadwerkelijk zorgen voor de ouders of voor broertjes en zusjes. Het kind krijgt hiervoor vaak complimenten dat het zo goed kan zorgen, maar vergeten wordt dat dit niet de taak is van het kind en dat juist dit gevoelige kind de zorgende factor wordt in het gezin en daardoor nog meer van zichzelf verwijderd raakt. De schoudertjes van dit kind gaan steeds hoger door deze zware taak.
Een ander gevaar is dat kinderen thuis komen met verhalen over andere kinderen, de buurvrouw, maar vooral over juf en meester. Wanneer het niet goed gaat met een juf of meester, heeft een kind daar de hele dag last van. Ook hier krijgt het kind vaak complimentjes voor zijn zorg en hulp aan de juf, meester of voor de moeder van het vriendje.
Door de complimenten wordt het kind eigenlijk gedwongen in de zorgtaak en ook dit is veel te zwaar want dit kind heeft de neiging die taak heel serieus te nemen.
Als er veel zorgen zijn, komt het kind niet toe aan zijn eigen ontwikkeling en is alleen nog maar bezig met anderen en zichzelf volledig kwijt na verloop van tijd.
Wat wel te doen bij gevoelige kinderen
Juist doordat gevoelige kinderen zich in de eerste plaats vaak met anderen bezig houden, zou er voor deze kinderen extra geïnvesteerd moeten worden in veiligheid.
Dit kan door:
- Vertel kinderen eerlijk hoe je je voelt. Ontken het niet als je kind vraagt of je boos, bang of verdrietig bent, maar leg uit in kindertaal wat er is en leg er de nadruk op dat het oké is om je soms zo te voelen en dat het weer voorbij gaat.
- Geef kinderen erkenning voor hun zorg door te benoemen dat ze opgemerkt hebben dat juf of de moeder van het vriendje moe is én vertel erbij dat zij de groten zijn en je kind de kleine en dat de ander voor de situatie en zichzelf kan en moet zorgen.
- Als het kind de neiging heeft zich zorgen te maken over anderen en situaties, vertel het dan dat de groten al vele jaren ervaring hebben in het omgaan met zorgen en situaties en vraag je kind om jou te vertrouwen dat jij of de ander het oplost.
- Zeg regelmatig tegen het kind dat het zich niet hoeft en mag bemoeien met grote mensen zaken omdat de volwassenen vele mogelijkheden hebben om hun eigen en kinderproblemen op te lossen. Geef ook aan hoe grote mensen de problemen oplossen en doe dit op het niveau van het kind en benoem de vanzelfsprekendheid.
- Leer het kind op verschillende manieren en in verschillende situaties NEE te zeggen en te leren herkennen wanneer een situatie niet meer prettig is en dat er een keus is. De keuze is een grote variatie aan iets weigeren, iets vragen, weglopen of een ik-boodschap geven.
- Geef het goede voorbeeld door je met je eigen zaken te bemoeien en kinderen niet te belasten met grote mensen zaken en uitgebreid uitleg geven waar ze nog niets aan hebben.
Al met al is het juist voor gevoelige kinderen heel belangrijk om die belangrijke woordjes uit de peutertijd goed te oefenen. Veel ‘IK’ en ‘NEE’ zeggen kan helpen om bij jezelf te blijven en een individu te worden met een respectvolle afstand tot de ander.
Op die manier kan het talent van de hooggevoeligheid volledig tot bloei komen en zich uiten zonder te verdrinken in de sores van iemand anders. En dan zie je een hooggevoelig kind wat volledig authentiek is met een prachtige eigenheid en een gezond zelfvertrouwen….
Lees ook: Help!!!… mijn kind heeft een eigen wil
Lees ook: Hoe kun je leren omgaan met grenzen
Lees ook: Moed moet
Lees ook: De luikjes dicht bij leren
Lees ook: Diagnose dyslexie, wat nu?
Lees ook: Is leren een nieuwe vorm van kinderarbeid?
Lees ook: Het waarom van friemelen
Lees ook: Hokjesonderwijs
Lees ook: Dyslexie in de mode
Lees ook: Zijn er nog gewone kinderen?
Wederom een mooi verhaal. Ouders zullen hier veel aan hebben.
http: // www. pvoz. nl
Dank je wel Ellen Lisa.. :-)
Zo herkenbaar! Ben zelf hooggevoelig en ben daardoor voor mijn ouders gaan zorgen. Ben de laatste jaren in therapie om ui te zoeken wie ik ben, wat ik wil, wat ik voel. Ik was/ben de connectie met mijzelf kwijt. Ik had mijzelf helemaal onzichtbaar gemaakt. Wel heftig om dit zo te lezen.
@Jeanine
Ik herken veel in je verhaal en vind het fijn om te horen dat je de kracht heb gevonden jezelf weer te vinden. Ik had zelf gehoopt dat ik vroeger op de basisschool wat meer steun had gehad bij mijn eigen hooggevoeligheid, maar het is pas de laatste jaren dat hier gelukkig meer aandacht voor is.
Fijn stuk, heel herkenbaar want ik heb dit allemaal met mijn zoon meegemaakt. Ik ben zelf ook gevoelig, maar de wereld is nu zo anders dan vroeger dat ik samen met mijn zoon heb moeten leren wat jij boven omschrijft. Ik heb het allemaal gedaan zoals het hierboven staat.. heel bewust ben ik geweest van de valkuilen.. en toch… Ik reageer omdat ik in je laatste zin lees; “En dan zie je een hooggevoelig kind wat volledig authentiek is met een prachtige eigenheid en een gezond zelfvertrouwen….”
En dat is niet waar.
Hoezeer ik alles zo goed mogelijk heb proberen te sturen, uit te leggen, en vooral op mezelf te letten over wat ik uitstraal en hoe ik me voelde.. In nederland zitten kinderen verplicht op school en worden ze vanaf vroege leeftijd op achterlijke tijden uit hun bed geramd ( Ik overdrijf even) om zich een dag lang in een cito-toets wereld met gestressde leraren onder te dompelen om dan weer overprikkeld en vol faalangst thuis te komen. Als ouder heb je hier geen invloed op.. en geloof me.. ik heb het geprobeerd door te praten op school.
Kortom.. Je laatste zin slaat bij mij als gevoelig een valse noot aan…
Mag ik je voorstellen om dit ervan te maken: “Als je het kind kunt laten zien en voelen hoe het in zijn eigen kracht kan staan ( jij als ouder geeft hierin het voorbeeld) dan leert het dat het zich staande kan houden in een wereld die voortdurend in beweging is en vol zit met prikkels, en dan leert het ook dat het soms ook moeilijk mag zijn om je staan de te houden in een wereld die niet is ingesteld op mensen zoals je kind, zelfs als je authentiek bent en zelfvertrouwen hebt.
Wat een prachtige toevoeging en daar kan ik het ook helemaal mee eens zijn en hoop dat mensen jouw visie hierop meenemen in hun eigen denkwijze !
Dank voor je reactie.
Wat mooi gezegd Francisca!
http :// www. dooresther. nl
Hoi Francine en Tea, een mooie en waardevolle aanvulling op een goed stuk. Herken er heel veel in. Wat (hooggevoelig) ouderschap lichter zou kunnen maken (en soms ook zwaarder…, zoals blijkt uit jouw ervaringen Francine en ook deels die van mij) voor kind als ouder, is dat we beseffen dat we niet de enigen zijn die ons kind opvoeden. Dat is geen afschuiven van verantwoordelijkheid, het is kijken naar wie in je omgeving nog meer bij kan dragen aan een krachtig worden van je kind.
Mijn motto bij mijn eigen opvoeding en kindercoaching is inmiddels ‘It takes a village to raise a child’. Dat geeft mij in ieder geval lucht, ruimte en zicht op alle sterke, mooie (andere!) mensen om ons heen die ook bijdragen aan de ontwikkeling van mijn kinderen (en mezelf ; )!
Soms zul je daarvoor moeten strijden, soms gaat het vanzelf, maar deze andere kijk is i.g.g. voor mij een mooie leidraad geworden die ons gezin sterker maakt. Dankjewel voor het lezen en fijne dag!
www. deopenplek .nl
Graag zou ik willen reageren om het bovenstaande stuk, ik heb zelf een dochter (8jaar) die hooggevoelig is maar zelf ben ik het niet. Voor mij is het soms moeilijk om haar te begrijpen (het gaat wel steeds beter). Ik kan me soms moeilijk verplaatsen in haar als ze weer zo ingewikkeld doet, ik denk wel eens doen niet zo moeilijk en denk in mogelijkheden in plaats van dingen die niet kunnen of die je niet snapt. Bij haar is ook vaak het glas half leeg en bij mij juist half vol. Wat ik ook vaak lastig vindt als zij weer een bui heeft dat anderen reageren dat ik haar harder aan moet pakken als ze weer een heel issue van iets maakt. Ik weet inmiddels dat het beste is om haar gewoon even met rust te laten en dan trekt ze vanzelf wel bij. Maar anderen gaan proberen haar te “helpen” terwijl dit op zo’n moment alleen maar averechts werkt.
Ik vond het een heel fijn stuk om te lezen en kon hier uit op maken ondanks dat ik deze “tools” niet ergens gelezen heb, ik veel dingen zelf ook inzet. Bedankt.
Dank je wel voor je eerlijke en fijne reactie en wat heerlijk dat je de gebruiksaanwijzing van je kind zo serieus neemt !
Duidelijk artikel waar ik voor mijn kind en voor mezelf dingen uit kan halen.