Wanneer het niet goed gaat met en kind of het stroef loopt binnen een gezin, is hulp vaak welkom.
Maar waar te beginnen?
Tegenwoordig zijn er legio mogelijkheden, methoden en technieken die kinderen en ouders ten dienste staan om een stap verder te helpen. Hoe moeten ouders kiezen. Welke methode werkt wel en welke niet, wie is een goede hulpverlener en wie niet.
Hoe zie je door de bomen het bos?
Wat zijn factoren voor een succesvolle hulpverlening?
Uit onderzoek is gebleken dat voor een succesvolle hulp of coaching de samenwerkingsrelatie de uitkomst bepaalt. Bij samenwerking gaat het met name om de kwaliteit van de relatie:
- Voelt het kind zich gezien, gehoord, begrepen en gerespecteerd
- Wordt er gewerkt aan de doelen, onderwerpen en belangrijke zaken van het kind
- Past de aanpak of methode van de coach wel bij het kind
- Gaat het kind naar huis met een goed gevoel
Of ouders en kinderen tevreden zijn hangt af van een aantal verrassende factoren:
- 40% van het succes hangt af van het kind en zijn ouder. Het hangt er dan van af hoe gemotiveerd een kind of ouder is en hoeveel bereidheid ze aan kunnen en willen om te veranderen
- 30% gaat over de relatie tussen coach/hulpverlener en kind/ouder. Als de coach een goed gevoel weet te geven aan het kind en zijn ouder, dan is het kind sneller bereid te oefenen met verbeteringen
- 15% gaat over hoop en verwachting. Als er problemen zijn, hoopt men dat het beter gaat. Als de coach deze hoop kan aanwakkeren tot daadwerkelijke actie, is er een stap naar een betere toekomst gemaakt.
- En…. uiteindelijk bepaalt slechts 15% de gebruikte methoden of technieken van de coach. Kiest de coach een aanpak of methode die niet aansluit bij het kind, dan kan er geen verbetering plaatsvinden. De coach is dan meer gericht op de methode dan op het kind. Het gaat er tenslotte om dat er aan de doelen en de onderwerpen van het kind gewerkt wordt.
Kind of methode?
In het onderwijs wordt tegenwoordig gediscussieerd over het feit of we kinderen moeten aanpassen aan het onderwijs of andersom. Het blijft een lastig dilemma, zeker als je 30 kinderen in een klas hebt.
In mijn praktijk kom ik het tegen met name bij leerproblemen. Omdat ik alle tijd kan nemen om me in te leven in het kind, kan ik erachter komen hoe een kind leert en wat er nodig is.
Het meest treffende was een kind dat na een poosje rekenen wanhopig in tranen uitbarstte. Ik begreep niet wat ze aan het doen was en desgewenst vertelde ze snikkend dat ze wel 9 manieren had geleerd en niet meer wist hoe het moest. De IB-er, RT-er, juf, meester, logopedist en papa vertelden allemaal iets anders en ze was volledig de weg kwijt.
Een ander kind vertelde me na voorbeelden van haar onbegrijpelijke sommen op het bord dat juf drie jaar geleden had gezegd dat ze de nul niet hoefde te gebruiken. En van drie jaar geen nullen in sommen gebruiken, leer je niet hoe je kunt rekenen……..
Dit zijn een paar opvallende voorbeelden. Kinderen leren op de meest bijzondere manier en kunnen volledig aan de haal gaan met een opgepikte opmerking.
En dit geldt voor alle levensgebieden!! Denk alleen maar aan faalangst wat vaak gek genoeg veroorzaakt wordt door het geven van complimenten. Welke methodiek je er ook opzet, het zal niet helpen als je niet eerst intuned op het kind.
De valkuil
Doordat er tegenwoordig veel kinderen vastlopen in onderwijs, algemeen functioneren en veel kinderen niet goed in hun vel zitten, bestaat het gevaar van instant oplossingen.
Voor ieder probleem is een methodiek. Kijk google er maar op na. Helaas heeft een methodiek de neiging om een vast protocol te worden waardoor er voor uitzonderingen geen plaats meer is.
Je ziet dit bijvoorbeeld bij Opvoedprogramma’s. Wanneer het een officieel geprotocolleerd programma is, moeten ook perse alle stappen genomen worden. En dan is na een poosje het programma keurig ingevuld, maar het gezin onderweg verloren.
Zo komen er ook regelmatig ouders aankloppen die vragen of ik met bepaalde methoden werk omdat ze hebben gehoord of gelezen dat een bepaalde methodiek succesvol is. Regelmatig is voor het betreffende kind een hele andere strategie of een combinatie van methodieken veel meer helpend.
Een kind liet mij mistroostig weten een bepaalde methode dus ook al niet te kunnen. Moeder had die methode geleerd en beiden waren diep hopeloos over hoe het verder moest. Binnen een half uur hadden we door observatie en het simpel uitvragen en laten uitvoeren van hoe het kind omging met haar probleem een oplossing voorhanden.
Kan alles?
Lastig wordt het pas wanneer je het over de kwaliteit van een methode hebt. Wanneer is het goed genoeg?
Bij leerproblemen loop je het risico het kind te belasten met nog weer een manier van leren die onvoldoende werkt. Het kind kan dan weer meer tot de overtuiging komen dat het niet goed genoeg is.
Ronduit schadelijk kan het voor een kind zijn als je een methodiek toepast zonder voldoende theoretische achtergrond. Bij familie en gezinsopstellingen zie ik dit gebeuren omdat een opstelling zo eenvoudig lijkt. Kinderen opstellingen laten doen kan het kind veel schade opleveren. Het kind is het meest kwetsbaar en doet alles voor een familie doordat het de jongste van een systeem is. Het kind dan ook nog belasten met een opstelling verergert de situatie voor het kind. Bovendien wordt er vaak met knuffels gewerkt waardoor de knuffels een onbewuste lading krijgen en dit in een volgend contact met de knuffel altijd blijft.
Wanneer is hulpverlening succesvol
Uiteindelijk kom je dan weer bij de vraag wat iets tot een succesvolle hulpverlening maakt.
De hulpverlener/coach heeft de verantwoordelijkheid te beoordelen waarmee kind en ouders geholpen zijn. Uiteindelijk maakt het volledige vakmanschap van de coach uit of er succes is.
Dan is de cirkel weer rond. Een succesvolle hulpverlening gaat eerst over de persoon van het kind en de coach, daarna over de relatie die ze samen kunnen bouwen en uiteindelijk over de methodieken.
Investeren in vakmanschap voor een kindercoach is daarom uitermate zinvol zodat de coach de wijsheid heeft te kiezen wat het kind het meest helpt en bijvoorbeeld te stoppen met een spel als het kwartje gevallen is.
En dan blijft er slechts één criterium over: Niet de methodiek, het materiaal of de techniek is van belang, maar het kind. En de hulpverlener heeft een koffer vol gereedschap en weet precies welke hamer, beitel of schroevendraaier nodig is en met welke precisie hij toegepast kan worden.
Gereedschappen staan ten dienste van het kind en niet andersom :-)
Lees ook: Het vakmanschap van de kindercoach
Lees ook: Faalangst door complimenten
Lees ook: De bomen en het bos van de kindercoachmethodieken
Lees ook: De kindercoach voegt iets toe
Lees ook: De kindercoach driehoek
Lees ook: De kindercoach is een stoplichtdenker
Lees ook: Het kind helpen of de ouders helpen?
Lees ook: De taal in het land van de kindercoach
Lees ook: De reis van de kindercoach
Ken je Ik leer leren al? :-) Het programma om kinderen bij hun leertaken te helpen wat gericht is op de individuele kwaliteiten en ervaring?
Geef een reactie