Een ongeluk komt uit een steegje

Gevaar is overal

Zodra een kind geboren is, ben je als ouder alert. Is de baby warm genoeg, zitten de kleertjes niet te strak, verslikt het zich niet. Wanneer ze groter groeien, heb je ogen in je rug om te voorkomen dat ze uit de kinderstoel vallen, van de trap kieperen of de vingertjes branden aan het fornuis. De wereld zit vol gevaren. Met het kind wordt ook angst geboren.

De grootste angst van de meeste ouders is dat je kind iets overkomt. Dat er iets gebeurt waardoor je kind pijn heeft. Of ernstig ziek wordt en kan sterven.

Het goede van deze angst is dat ouders ervoor zorgen dat de omgeving zogenaamd kindvriendelijk is, Schoonmaakmiddelen verhuizen naar bovenkastjes voor grijpgrage en ontdekkende handjes. Traphekjes worden consequent achter je dichtgeklapt en kopjes hete thee worden bijtijds opgetild.

Met het opgroeiende kind, groeit ook het ouderlijk vertrouwen. Op een dag mag je kind zelf naar school gaan en kun je het om een boodschap sturen. Je weet op een gegeven moment precies in welke zeven sloten je kind al dan niet kan lopen en past je daarop aan. Als het goed is tenminste.

Het grootste opvoedkundige dilemma voor ouders is of je het kind moet beschermen of juist los moet laten om gevaren te ervaren. Ondanks de moderne genderneutraliteit zie je juist op dit gebied vaak de verschillen tussen vaders en moeders. Vaders die hun kind hoog in de lucht gooien terwijl moeders er nagelbijtend naast staan. Moeders die angstvallig het handje van hun peuter vasthouden in de speeltuin terwijl vader ze laat rennen.

Wanneer een kind teveel bescherming krijgt en steeds hoort over gevaren, loopt het risico om angst te ontwikkelen. Dit kind komt niet in actie en durft weinig te ondernemen want overal is immers gevaar. Bovendien durft dit kind vaak geen fouten te maken want dan gaat er iets mis en faal je.

Als een kind teveel zijn eigen boontjes moet doppen en te weinig sturing krijgt, kan het zich roekeloos gedragen. Hij ervaart geen grenzen en weet niet hoe hij in situaties moet reageren. Dit kind volgt zijn impulsen en moet vaak door anderen tot de orde worden geroepen.

Omdat kinderen zo verschillend zijn, is het nog best ingewikkeld om een goede balans te vinden tussen loslaten en beschermen. Binnen een gezin kan het ene kind een stevige hand van opvoeden nodig hebben terwijl het andere kind juist gestimuleerd moet worden tot actie.

Feit is dat je als ouder steeds een stap vooruit moet denken om gevaren te onderkennen om ongelukken te voorkomen. Ik denk dat als je het turft, je ontdekt dat ouders zich een slag in de rondte waarschuwen. Veel waarschuwingen zijn bovendien een soort mantra’s geworden in de trant van ‘wees voorzichtig’. Bij het kind gaan ze het ene oor in en het andere oor uit. Zo nu en dan benoemen we vreselijke gevolgen die kunnen gebeuren als een kind iets doet of laat, maar ook dat is meestal aan dovemansoren gericht. De meeste waarschuwingen zijn als een schot hagel waarvan we hopen dat er iets aan komt.

Uiteindelijk moeten kinderen leren door ervaring. Gevaar moet gevoeld en opgemerkt worden zodat ze leren juist te handelen. Ook als dat soms tot gevolg heeft dat je een, in jouw ogen, oude mevrouw van de sokken fietst, is dat een prachtige leerervaring dat je toch echt moet uitkijken voordat je met een noodgang de weg op stormt.

Dit artikel verscheen in de weekendbijlage van het Friesch Dagblad op 12 september 2020

Meer artikelen: