Negen misvattingen over kindercoaching

Was je vroeger een goede ouder als je kinderen een schoon huis, voldoende kleren en materie kon bieden, tegenwoordig móet je je kinderen gelukkig maken. Tel daar nog eens bij de prestatieladder en je hebt het recept voor eenzaamheid, opvoedproblemen, kinderen die niet lekker in hun vel zitten en kinderen die worstelen met emotionele problemen, gedragsproblemen en/of leerproblemen.
Kindercoaching is bij uitstek geschikt om ouders en kinderen voor hele korte tijd te ondersteunen tijdens het opgroeien en ontwikkeling.

Misvattingen en onduidelijkheden

Wanneer er iets nieuws ontstaat op het gebied van hulpverlening, is er uiteraard ook de nodige kritiek te horen. En dat is mooi want dat zorgt ervoor dat er steeds meer duidelijkheid komt over het vakgebied en zorgt er tevens voor dat de kwaliteit omhoog gaat.

Zeker in een vakgebied als kindercoaching zijn er vele stromingen en vragen ouders, maar ook leerkrachten, huisartsen en therapeuten zich bezorgd af of deze vorm van hulp wel toereikend is. Naar mijn idee voegt coaching juist iets toe aan alle bestaande hulpverlening, mits de grenzen tussen coaching, therapie en begeleiding duidelijk zijn.
Er bestaan nogal wat onduidelijkheden en misvattingen.

Ik zet er een aantal op rij.

Misvatting: Het moet klikken tussen coach en klant

Veel coaches bieden eerst al dan niet gratis een kennismakingsgesprek aan. Dit is overbodig omdat van een coach verwacht mag worden dat het alle tools én liefde voor het vak en het kind heeft om ervoor te zorgen dat het veilig is, dat er empathie is en dat er geen enkele twijfel hoeft te zijn over de deskundigheid van de coach.

Als een klant de coach gaat beoordelen op de mate van aardig en geschikt zijn, is de coach zijn positie als leider en verantwoordelijke in de relatie kwijt. Er ontstaat dan een onwerkbare situatie.

Stel je voor dat je eerst een rondje langs artsen mag voordat je er eentje kiest, dan kan je in de tussentijd dood zijn.
De klant mag verwachten dat deze een deskundige voor zich heeft.

Een coach is er niet om aardig gevonden te worden, maar om de klant een stap vooruit te helpen en daar past soms een ondubbelzinnige en duidelijke aanpak bij.

Denk maar eens aan vormen van kindermishandeling. Geen ouder mishandelt zijn kind omdat het dat wil, maar moet wel uit een vicieuze cirkel worden geholpen. Mét liefde, dat zeker!

Misvatting: Een coachtraject staat van te voren vast qua aantal afspraken

Coaching gaat om duidelijke en overzichtelijke hulpvragen. Dit betekent dat iedere coaching sessie een duidelijk doel heeft. Is het doel na de sessie behaald of kan de klant verder met het vraagstuk, dan stopt de coaching. Iedere sessie eindigt met een pas op de plaats en de vraag aan de klant of er meer nodig is. Dit betekent dat een coachingstraject vaak tussen de één en vijf a tien afspraken wordt afgerond. Is er na twee sessies geen verbetering of na vijf sessies onvoldoende progressie, dan is er meestal meer nodig en moeten kind en ouders worden doorverwezen naar therapie of hebben ze een intensievere begeleiding en kleinere deeldoelen nodig.

Misvatting: Een coach moet de oorzaak van het probleem te weten komen

Coaching werkt vanuit het hier en nu naar de toekomst. De oorzaak van een probleem hoeft daarvoor niet bekend te zijn. Tijdens coaching ga je op zoek naar een helpende oplossingsrichting en ben je altijd gericht op de toekomst en op hulpbronnen. De oorzaak van een probleem ligt altijd in het verleden en hoort meer thuis bij therapie.

Bovendien is het steeds vaker bewezen dat het kennen van de oorzaak meer problemen kan geven en niet perse helpt om verandering te bewerkstelligen.

Immers, als je je arm breekt, zal het niet helpen om steeds weer opnieuw te bedenken dat het door die ene val kwam. Beter is het om te oefenen en ervoor te zorgen hoe je zonder angst je arm weer als vanouds gaat gebruiken.
Zo werkt het ook met leer-, gedragsproblemen en emotionele problemen. Kinderen kunnen beter iets bij leren dan afleren. Dat geeft veel meer positieve energie en er ontstaat meer zelfvertrouwen.

Misvatting: Een kindercoach werkt vanuit intuïtie en doet spelletjes

Een kindercoach is allereerst een professional die kennis heeft van de ontwikkeling van kinderen en wat een kind op iedere leeftijd zou moeten kennen en kunnen. Dit is het allerbelangrijkste zodat ieder probleem eerst een vertaling krijgt naar de ontwikkeltaak die een kind moet leren.

Dit betekent dat ieder kind samen met ouders en een kindercoach als eerste bespreekt wat het kind mag of moet leren, afhankelijk van de hulpvraag op het gebied van gedrag, emoties of het leren. In die zin is het wreed om een kind in het ongewisse te laten waarvoor een kind bij de kindercoach komt en wat er moet gebeuren. Er moet tenslotte een doel gehaald worden of een betere oplossing komen voor de ervaren problemen.

Een kindercoach is geen spelletjes juf, maar werkt volgens een protocol waarbinnen vele uitingsvormen hun weg kunnen vinden. Uiteraard worden er door vele kindercoaches spellen en creatieve middelen gebruikt omdat dit aansluit bij kinderen, maar er is altijd een doel met de werkvormen wat duidelijk aan het kind en ouder verteld kan worden.

Iedere kindercoach kan ouders precies vertellen vanuit welke methodieken, theoretische achtergronden en pedagogische visie wordt gewerkt.

Intuïtie is gebaseerd op deze kennis en ervaring en kan een aanwijzing geven om een interventie te kiezen, maar is geen coachingstool. Het is de kunst om de intuïtie de vertalen in aanwijsbare observaties en de betekenis daarvan.
Klanten hebben recht op zakelijke en herkenbare informatie over het proces en de manier van coaching.

Misvatting: De coach is verantwoordelijk voor het resultaat

Juist bij coaching blijft de klant zelf verantwoordelijk voor het resultaat van de coaching. De kindercoach biedt alleen zijn deskundigheid en is verantwoordelijk voor het proces zodat het kind en zijn ouders hun problemen zelf kunnen oplossen.

Dit maakt het kind en de ouders sterker omdat ze zelf actief aan het werk zijn en daarvan leren. Het kind en de ouders nemen zelf hun besluiten over hoe ze willen leven. (mits het veilig en gezond is, anders grijpt de kindercoach uiteraard in) De kindercoach doet niets anders dan alternatieven onderzoeken welke het beste passen bij het moment en het kind en zijn ouders.

Misvatting: De kindercoach is de deskundige die adviezen geeft

De kindercoach heeft deskundigheid die het aanbiedt. In die zin geeft de kindercoach voorlichting, helpt keuzes maken en kan de weg wijzen. Er is echter maar één deskundige over het leven van de klant en dat zijn kind en ouders zelf. Een kindercoach voegt zich daarin en weet welke kennis en kunde bij iedere klant een kans van slagen zou kunnen hebben.

Het geven van adviezen is zinloos aangezien een advies altijd begint met “Ik zou……” En dat gaat dus over diegene zelf en niet over de klant.

Daarom is coaching altijd aansluiten bij het leven van het kind, het niveau van dat moment en een eerste kleine stap vooruit in overeenstemming met de mogelijkheden die er zijn.

Misvatting: De kindercoach moet weten hoe het afloopt

Dit is misschien wel één van de meest triggy misvattingen. Willen weten hoe het afloopt en hoe het verder met het kind gaat, gaat over nieuwsgierigheid en dient de coach en niet het kind. Het risico is aanwezig dat het kind en de ouders voor de coach gaan zorgen om haar gerust te stellen over de werkzaamheden. En dan zijn de rollen omgekeerd en bovendien wordt de kindercoach alsnog verantwoordelijk voor het eindresultaat. De simpele afspraak dat men contact opneemt voor een volgende afspraak wanneer het nodig is, volstaat en is meer dan voldoende.

Bij een arts ga je immers ook niet bellen als de medicatie heeft geholpen? Je gaat verder met je leven en maakt pas een nieuwe afspraak als je hulp nodig hebt.

Als een kindercoach positieve bevestiging nodig heeft van kinderen en ouders over het resultaat, is deze nog niet toe aan klanten helpen. Dat wil overigens niet zeggen dat het soms heel fijn is te weten dat het goed gaat met een kind :-)
Voor klachten moet er altijd gelegenheid zijn en de kindercoach moet deze oplossen samen met het kind en ouders.

Misvatting: Je moet zelf eerst bewust zijn en je problemen opgelost hebben voor je mag coachen

Deze misvatting is wijd verspreid. Dit zou betekenen dat jonge mensen en mensen met problemen nooit kunnen en mogen coachen en dat bijna niemand dit werk kan doen omdat er dan geen gelegenheid bestaat om ervaring op te kunnen doen.

Uiteraard is het zo dat mensen met veel levenservaring en jarenlange werkervaring op andere manieren coachen dan jonge mensen en pas afgestudeerden. Voor iedere klant is er echter altijd de juiste coach.
En… iedereen heeft het vak te leren door het opdoen van  praktijkervaring.

Mensen zonder problemen bestaan gelukkig niet zodat ook de meest ervaren coaches heerlijk hun eigen blinde vlekken hebben.

Mijn ervaring is dat juist jonge coaches voor en met kinderen geweldige resultaten bereiken door hun lef, hun enthousiasme en hun vaak creatieve aanpak.

Van belang is dat een kindercoach de grenzen goed in de gaten houdt. Waar is de deskundigheid (on)toereikend, welke meningen en overtuigingen spelen een rol, waar wordt de coach zelf geraakt en komt men de eigen onmacht tegen en hoe wijs wordt er omgegaan met doorverwijzen. Zeer kritisch blijven kijken en oordelen over het eigen handelen is belangrijker dan persoonlijke bewustzijnsontwikkeling. Die ontwikkeling loopt toch wel een leven lang mee in dit vakgebied, maar geeft geen praktische handvatten en tools voor coachen met klanten.

Misvatting: Coaching vervangt therapie en begeleiding

Coaching kan op geen enkele manier therapie vervangen. Coaching gaat over enkelvoudige en duidelijk te formuleren hulpvragen. Therapie is nodig wanneer er complexe en meerdere problemen tegelijkertijd spelen. Coachen kan wel een therapeutisch neveneffect hebben en therapie kan op een coachende wijze plaatsvinden.

Wanneer er sprake is van een diagnose bij een kind en er is langdurige begeleiding nodig, dan schiet coaching ook tekort. Intensievere begeleiding met wekelijkse contacten voor lange termijn doelen die zijn opgedeeld in hele kleine deeldoelen is dan de aangewezen weg zoals je wel ziet bij Remedial Teaching en pgb begeleiding. Ook hier kan de coachende grondhouding heel veel moois toevoegen, maar primair is het geen coaching.

Wat blijft er over

Wanneer duidelijk is wat coaching allemaal niet is, blijft er over wat het wel is. En het is de uitdaging en de kunst voor kindercoaches om dit uit te dragen.

Kindercoaching is kortdurende doelgerichte en/of richtinggevende hulp die kinderen en hun ouders de weg wijst zodat ze hun eigen problemen leren op te lossen. Dit maakt hen sterk en daarbij wint iedereen aan zelfvertrouwen en capaciteiten.

Het specifieke van kindercoaching is dat de kindercoach deskundig is op het gebied van de ontwikkelingsfasen van kinderen en de ontwikkeling van ouders en hen steunt en versterkt.

Ik ben ervan overtuigd dat kindercoaching een steeds steviger plek krijgt binnen onze samenleving. De honderden klanten die ik in de afgelopen jaren heb gezien en de aanvragen die bij vele kindercoaches blijven binnenkomen, maken dat de behoefte én de kennis en ervaring steeds beter op elkaar blijven afgestemd.
En dat is voor iedereen goed nieuws!

Lees ook: Kind of methode, methode of kind
Lees ook: Beter leren door fietsen en darten
Lees ook: Een praktijkdag
Lees ook: Wat denkt een kind over de kindercoach
Lees ook: De kindercoach voegt iets toe
Lees ook: De kindercoach als vertaalmachine
Lees ook: De kindercoach driehoek
Lees ook: De kindercoach is een stoplichtdenker
Lees ook: Het onzichtbare voordeel van het probleem
Lees ook: De taal in het land van de kindercoach
Lees ook: De reis van de kindercoach
Lees ook: De kindercoach is ook een opvoedcoach
Lees ook: De do’s en de don’ts van de kindercoach
Lees ook: Een sessie van de kindercoach
Lees ook: Het verschil tussen coachen en therapie