Grootouders, wat zijn ze verschillend en wat zijn ze ongelooflijk belangrijk in het leven van een kind. Soms spelen grootouders een belangrijke rol in het dagelijks leven van kinderen doordat ze ook oppas zijn en soms is er nauwelijks contact tussen grootouders en hun kleinkinderen. Hoe kan het dat hier zulke grote verschillen in bestaan?
De generatie ertussen
Ouders zijn de cruciale schakel tussen kinderen en hun grootouders. Zij bepalen, zeker wanneer de kinderen klein zijn, hoeveel contact er kan en mag zijn tussen kinderen en hun grootouders. Dit betekent dus dat het voor een groot deel van ouders afhangt of er een band tussen kinderen en grootouders kan ontstaan.
Als een ouder spanning ervaart in de relatie met zijn eigen ouder(s) zal dit zijn weerslag hebben op de kinderen.
Bijvoorbeeld:
- Het kan zo zijn dat het pijnlijk is dat grootouders voor kleinkinderen meer aandacht hebben dan ooit voor de ouders zelf.
- Het kan zijn dat de partner niet goed genoeg is in de ogen van de grootouders of dat een partner een negatieve mening heeft over de schoonouders.
- Ouders kunnen nog erg afhankelijk zijn van hun eigen ouders waardoor de partner en de schoonouders geen ruimte krijgen. De kinderen hebben dan als het ware co-ouders gekregen in de vorm van één grootouderpaar.
- Grootouders kunnen kinderen en kleinkinderen nodig hebben om hun leven als zinvol te kunnen ervaren.
Wanneer ouders nog niet vrij zijn van hun eigen ouders en als grootouders hun kind niet hebben losgelaten en in vertrouwen aan de partner hebben ‘gegeven’, zijn ouders mentaal en emotioneel nog niet helemaal zelfstandig en autonoom in de opvoeding van hun kinderen.
In de dagelijkse omgang kun je merken wanneer er nog emotionele afhankelijkheden en noden over en weer aanwezig zijn. Dit vindt zijn weg in irritaties over bijvoorbeeld het geven van snoep en speelgoed van grootouders, over discussies over opvoeding en regels. Een andere aanpak van de kinderen en irritaties over afspraken zijn eveneens vaak een signaal van het nog niet autonoom en ‘volwassen’ zijn van ouders en van verwachtingen en noden van grootouders.
Wat kunnen grootouders betekenen?
Doordat grootouders meestal de waan van de dag en de ratrace achter zich hebben gelaten, hebben ze vooral beschikking over tijd.
Zij kunnen een veilige haven zijn waar kinderen even kunnen tanken wanneer het thuis moeilijk is of wanneer er een grote druk staat op leren en presteren. Bij je opa en oma kan je lekker rusten als zij in hun laatste levensfase na werk en arbeid zijn. Ze kunnen alle tijd en aandacht vrij maken voor hun kleinkinderen en hen steunen. Opa en oma kunnen je bovendien leren over belangrijke waarden in het leven en ze kunnen vertellen over vroeger, over hoe je papa en mama kind waren en hoe het er toen aan toe ging. Opa en oma hebben vaak ook alle tijd om urenlang spelletjes te doen en je voor te lezen en gezellig aanwezig te zijn.
Bij opa en oma kun je je verdriet kwijt of er even niet aan hoeven te denken als je ouders zijn gescheiden, ziek zijn of misschien zijn overleden. Bij hen kan en mag je jezelf zijn.
Welke wijsheid wordt er van grootouders gevraagd?
Grootouders willen zelf ook graag een baken zijn voor hun kleinkinderen. Om dit baken te kunnen zijn, is het nodig dat ze als het ware toestemming geven aan hun kinderen en aan hoe en wat die hun leven inrichten.
Allereerst moeten grootouders rekening houden met de loyaliteiten van kinderen. Als opa of oma een (negatief) oordeel heeft over papa of mama, zal het kind een deel van zichzelf afsluiten voor opa en oma. Als de grootouders de persoon van hun schoonkind kunnen accepteren en respecteren als de beste keuze van hun eigen kind voor dat moment dat de kinderen er kwamen, hebben de kleinkinderen een veilige en geborgen plek bij opa en oma. Is het moeilijk voor grootouders om keuzes van hun kinderen ten aanzien van de opvoeding te respecteren dan zullen kleinkinderen op hun hoede zijn.
Vooral wanneer er spanningen zijn in het gezin van de kleinkinderen kunnen grootouders van onschatbare waarde zijn door hun kleinkind te steunen zonder woorden, maar gewoon met de acceptatie van het kind zoals het is en niet meer willen bieden dan de aanwezigheid van het moment.
Tijdens de opleiding tot kindercoach blijkt iedere keer opnieuw dat grootouders voor deelnemers echt van groot belang waren omdat ze als kind volledig werden geaccepteerd zoals ze waren, ze gewoon aanwezig mochten zijn en dat ze als kind gezien en gehoord werden.
Uiteindelijk is dat altijd meer dan genoeg en dat is een perfecte rol voor opa’s en oma’s die tenslotte in de levensfase verkeren dat ze alleen nog hoeven te geven omdat er al genoeg genomen is in het leven.
Dit artikel werd gepubliceerd in de weekendbijlage van het het Friesch Dagblad van 14-1-2017.
Lees ook: Effe tanken
Lees ook: Hoe staat het met jouw tegoedbonnen?
Lees ook: Lessen voor ouders
Lees ook: Je kind als verlengstuk van jezelf
Lees ook: De snelweg naar een burnout
Lees ook: Waarom kwetsen ouders hun kinderen
Lees ook: 7 manieren voor het vergroten van het vertrouwen
Lees ook: De pedagogiek van opa
Kleinkinderen en grootouders zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Alleen gaat er soms wat fout in de communicatie tussen ouders en grootouders waardoor het contact verbroken wordt. Voor grootouders die geen contact meer hebben met hun kleinkinderen is er een stichting (Voor mijn kleinkind) waar ze zich aan kunnen melden. En er is een boek ‘Kleinkind onbereikbaar’
verschenen met verhalen van grootouders, ouders en kleinkinderen over het gemis en het waarom van het stoppen van contact.
Ja, grootouders zijn heel belangrijk voor kleinkinderen. De grootouders hebben wekelijks opgepast hebben vakantietripjes met de kleinkinderen gemaakt. Kleinkinderen van de dochter en kleinkinderen van de zoon zijn altijd op gelijke wijze behandeld. Ze konden het fantastisch met elkaar vinden en kwamen vaak logeren bij Oma en Opa. Totdat schoondochter de gehele familie relatie heeft verpest en de kinderen bij Oma en Opa werden weggehouden en de band tussen de kleinkinderen onderling werd verbroken.