Hoe concentratieproblemen coachen?

Steeds meer kinderen lijken last te hebben van concentratieproblemen.
Binnen mijn praktijk wordt niet alleen de vraag naar hulp bij concentratieproblemen steeds groter, maar ook wordt de leeftijd steeds lager waarop kinderen concentratieproblemen lijken te hebben. De vraag komt steevast van school, vaak al uit groep 1 waar de juf constateert dat het kind problemen heeft met concentreren. Ik schrik toch vaak van deze vragen want hoe moet het verder met een kind van 4 waarvan we al zeggen dat het een concentratieprobleem heeft?

Wat is concentreren

Als we het hebben over concentreren bij kinderen bedoelen we meestal het kunnen richten en vasthouden van aandacht op een taak voor langere tijd. Aandacht is nog best een complex gebeuren en als we het over kinderen en concentratie hebben scheren we alles over één kam. Het hebben van aandacht kan zich richten op geluid, een beeld, naar binnen of naar buiten, op een gericht punt of op meerdere punten.

Een eerste vraag die ik vaak stel bij concentratieproblemen is of kinderen kunnen computeren of televisie kijken. Meestal is het antwoord ja en het lukt ook nog voor langere tijd. :-)
We weten dan dat het kind zijn aandacht kan focussen op:

• iets wat hij leuk vindt (van binnen naar buiten)
• meerdere dingen tegelijk kan doen (bij computerspel meerdere aspecten in de gaten houden)
• iets van beeld en geluid langere tijd kunnen volgen (volhouden van de aandacht)
• helemaal op kunnen gaan in het spel of film (selecteren van aandacht)
• het kunnen halen van hogere levels ( onthouden van informatie en gebruik van het werkgeheugen)
• gemotiveerd is om iets te doen.

Wanneer het kind zegt dat hij niet houdt van tv of computeren, kan ik verder zoeken naar de bron van datgene wat eigenlijk een concentratieprobleem wordt genoemd.
Want ik ben van mening: Concentratieproblemen bestaan niet!

Hoe werken aan concentratieproblemen

Wanneer ik dus weet dat een kind houdt van computeren, tv of juist van buitenspelen kan ik dat gebruiken als aandachtspunt voor mijn verdere coaching. Omdat er verschillende wegen naar Rome zijn, kies ik ook iedere keer weer een verschillende aanpak:

Om kinderen te helpen met het krijgen van inzicht in hun manier van doen  stel ik vaak eerst een aantal vragen uit het concentratiespel. Er is vrijwel altijd een relatie met school want zelden klaagt er iemand over concentratieproblemen die thuis spelen :-) Het spel helpt om inzicht te krijgen en geeft direct handige tools om mee aan de slag te gaan.

Bij kleuters en jonge kinderen die soms nog veel in hun binnenwereld leven en die we ook wel dromers noemen, vraag ik me soms hardop af, of dit ook nog een beetje zo mag blijven. Kennelijk zijn de klepjes voor leren nog teveel dicht en is de binnenwereld belangrijker of leert het kind vooral associatief waarbij alleen maar de volwassenen dénken dat er niets gebeurt.

Kinderen die veel moeite hebben met het buitensluiten van lawaai en gepraat van andere kinderen, maak ik daarvan bewust en zoeken we iets wat het kind kan helpen geluiden buiten te sluiten. De ene keer is dat het visualiseren van een tent met kijk- en luister gat voor de juf. De andere keer is het het op een letterlijke manier afgrenzen door met een touw op de vloer een eigen ruimte te maken. En kinderen die het handig vinden, kunnen ook een volumeknop in hun hoofd of lijf leren bedienen waarmee ze het omgevingsgeluid leren zachter te zetten.

Verder onderzoeken over concentratie

Als het concentratieprobleem vooral gericht is op een vakgebied zoals taal of rekenen, pak ik vaak de thermometer erbij.
Ik vraag het kind mij minutieus uit te leggen wat het denkt en doet bij het vak wat wel goed gaat. De thermometer helpt mij om alle stappen te benoemen. Doordat het concentreren zich vaak afspeelt binnen de vrije ruimte, gelden de cijfers 1 tm 10 voor de gestelde tijd. Makkelijk hierbij is dat het kind mij direct inzicht geeft in zijn succesvolle leerstrategie.

We gaan vervolgens naar de streepjeskant van de thermometer en mijn vraag is heel simpel: “Wat doe je bij de les waarbij je je moeilijk kan concentreren?” Het antwoord is meestal iets in de trant van “ik weet het niet” tot “plotseling is de tijd om”. Voor mij is het dan slechts een kwestie van inkoppen om het kind van de succesvolle taak naar de de moeilijke taak te coachen. Dit is de strategie gebaseerd op “doe wat helpt bij het ene, ook voor het andere”.

Heeft het kind nog weinig inzicht of zin in concentreren dan biedt de taart van rood en groen ook nog een prachtig aanknopingspunt. Wat kan je denken en doen om van een rode -je niet kunnen concentreren- cirkel, een groene -je wel kunnen concentreren- cirkel te maken. Deze manier van werken is ook altijd prijs :-)

En dan?

Wat overblijft is de opgedane inzichten en geplande acties vertalen naar de praktijk van de schoolklas. En dan komt het meest spannende. Bij mij in de praktijk is het namelijk net zo iets als die computer en de tv. Omdat we het leuk hebben, is het een makkie met concentreren. Het kind moet het echter zelf daar doen, waar het probleem zich voordoet.
De finale kan daarom een leuke verrassing zijn. Want hoe gaat bijvoorbeeld een populair kind het aanpakken?  Als andere kinderen op je rekenen als popi-jopi en je de lachers altijd op je hand hebt? Dat kind heeft best veel te verliezen als het plotseling een beetje braaf in de klas gaat zitten doen.

Het vraagt dus altijd nog een nader uitgewerkt plan om ook de motivatie en het volhouden van concentratie mee te nemen in de coaching.
Wanneer er voor het kind voldoende voordelen zijn om zich op school even goed te leren concentreren als thuis, blijven er weinig redenen voor concentratieproblemen over.

Dus ouders en leerkrachten: laten we alsjeblieft even verder kijken voor we een kind vanaf 4 jaar opzadelen met een concentratieprobleem.

Speel het spel: “Ik kan me concentreren” om je concentratieprobleem te verhelpen:
Bekijk het hier….. de thermometer vind je hier… en rood en groen hier…
De training ik leer leren besteedt een hele les aan het leren omgaan met concentratieproblemen. Kijk bij Ik leer leren…..

Lees meer:

Lees ook: Concentratieproblemen bestaan niet
Lees ook:  De essentie van leren leren
Lees ook: Het waarom van friemelen
Lees ook: Mijn imago is van mij
Lees ook: Concentratieproblemen bij jong kinderen
Lees ook: De make-over van een onderpresteerder
Lees ook: 13 tips voor concentratie problemen
Lees ook: Ontroerend: meester hoort mij niet
Lees ook: Het kind zonder startmotor