Je hebt me teleurgesteld

Herken je ze? De uitspraken waar wij als ouders soms zo goed in zijn?

• Als je dat doet, doe je mij pijn.
• Pas op, je maakt je moeder boos.
• Je hebt mij teleurgesteld omdat je je fiets niet hebt opgeruimd.
• Wij hebben zo ons best gedaan om je een goede opleiding te geven en nu haal jij slechte cijfers.
• Ik had zo gehoopt dat je lief zou zijn bij Tante Bep vanmiddag.

We willen graag onze kinderen goed opvoeden tot zelfstandigheid en autonomie en tegelijkertijd willen we graag dat ze naar onze pijpen dansen. :-)

Kinderen hebben echter hun eigen doelen en als ze jong zijn, zijn deze doelen gericht op het korte termijn werk in het NU. Want het kind wil nu gevoed worden, aandacht hebben, een luisterend oor, speelgoed en spelen. Een kind heeft gewoonlijk weinig belang bij de dagelijkse agenda van ouders.

Wat als het kind niet matcht met de ouder?

In mijn praktijk kom ik heel veel ouders tegen die een totaal tegengestelde behoefte lijken te hebben dan hun kind. Het ene kind heeft behoefte aan veel structuur en treft soms ouders die dit van nature weinig te bieden hebben. Het andere kind heeft juist behoefte aan wat meer vrijheid en minder kaders en treft van de weeromstuit rigide ouders.

Het kan verkeren….

Ouders en kind reageren op elkaar met emoties op het dwarsbomen van hun plannen en doelen. Dat is heel natuurlijk en logisch. Zolang de behoeften en doelen van beide partijen in overeenstemming zijn, is er vrede en harmonie.

Echter, per definitie is het afgelopen met de harmonie zodra er kinderen worden geboren. Er is niets veeleisender dan een baby die gevoed en gepamperd wil worden en hoe meer eisen, hoe vermoeider de ouder. Afhankelijk van het temperament van het kind kan het behoorlijk stormen in huis wanneer er opgroeiende kinderen zijn, al was het soms alleen maar over het bordje leegeten, bed tijden, vriendjes of de nieuwste I-phone.

Vanuit hun eigen opvoeding en karakter reageren ouders op ongewenst gedrag van hun kind. Sommige ouders worden boos en gaan mopperen, andere ouders gaan onderhandelen en een categorie ouders wordt verdrietig en toont zich teleurgesteld.

Wat zijn de gevolgen van teleurgesteld gedrag van ouders?

Wanneer het reactie patroon van ouders is gericht op het teleurgesteld zijn in het kind, gaat een kind daar last van krijgen. Het kind wordt op deze manier gevraagd de verantwoordelijkheid te nemen voor het welbevinden van de ouder (of leerkracht).

Het krijgt de macht in handen over de gevoelens die volwassenen hebben. Als een kind hier vaak en al jong mee te maken krijgt, zou het een idee kunnen krijgen dat het ervoor moet zorgen dat de ouders gelukkig zijn. Dit kind zou het besluit kunnen nemen dat het zijn levenstaak is om voor zijn ouders te zorgen. Het eigen leven wordt ondergeschikt want hoe moet een kind verdragen dat het zijn ouders ongelukkig maakt? Al deze gevoelens kunnen heel verwarrend zijn voor een kind want hoe kan een kind zich verweren tegen teleurstelling en verdriet van een ouder?

Het kind een kan een kleine volwassene worden die de rol van zorgen voor het welbevinden van anderen in zijn volwassen leven steeds blijft spelen.

Hoe voorkom je het patroon van verdriet en teleurstelling?

In feite is het pure chantage van ouders om het gedrag van hun kind naar eigen emoties te vertalen. Het kind heeft geen kans om zich te weer te stellen omdat het door de loyaliteit naar de ouders hiertoe niet in staat is. Het kind zal zich steeds opnieuw schuldig voelen en ervaren dat het tekort schiet doordat hij is wie hij is. Hij zal zich nooit goed genoeg voelen en het zal in zijn gedrag steeds laten zien dat het miskleunt.

Als kinderen tenslotte boos worden als ze vaak met dit soort chantage worden geconfronteerd, dan zullen ze wraak willen nemen op de ouders en moeilijk gedrag gaan vertonen. Waarna ze weer spijt voelen als de ouder opnieuw verdrietig en teleurgesteld is. Voor het kind is hier geen ontsnappen aan.

Om een dergelijk patroon te voorkomen, kunnen ouders en kinderen leren hun negatieve emoties eerlijk en oprecht te uiten. Boos worden is daarbij meer helpend omdat het kind dan ook boos kan zijn.

Gewoon de boosheid naar elkaar uiten kan enorm helpen om de verhoudingen weer helder te krijgen. Ouders kunnen het goede voorbeeld geven door heel duidelijk vanuit het IK te spreken. Helder grenzen aangeven met een reden kan daarbij helpen. En soms mag het ook best omdat de ouder het wil… :-)

Een ouder hoeft niet altijd een reden te hebben voor iets wat hij nodig acht. Soms is een situatie zoals het is en het is vrijwel nooit de boodschap die vervelend is voor een kind, maar het gebrek aan erkenning. En laat die zin nu het meest lastig voor ouders zijn: “ik weet dat je het niet leuk vindt en ja het is ook heel vervelend voor je”. Als ouders dergelijke zinnen leren uit te spreken en oog hebben voor de teleurstelling en frustraties van hun kinderen kan emotionele chantage volledig achterwege blijven.

Kort gezegd kan het kinderen helpen en de sfeer in huis zuiver houden als ouders:

• Duidelijke grenzen hanteren.
• Kort en bondig laten weten wat ze van kinderen verwachten.
• Als een kind de grenzen overtreedt, het de consequenties laten ervaren.
• Wisselen in het tonen en uiten van emoties wanneer er iets niet goed gaat.
• De emoties passend bij de situatie uiten.
• Vanuit het IK spreken en niet van uit het JIJ.
• Vertellen welk gedrag ze WEL willen zien.
• Reële verwachtingen hebben die bij de leeftijd van het kind passen.
• Het kind uitdagen om zijn eigen problemen op te lossen.
• Het kind erkennen in zijn negatieve emoties.
• Het kind steunen bij negatieve ervaringen.

Wellicht is het ook hierbij weer het meest belangrijk om de balans te vinden in het opvoeden van onze kinderen. En….. luister eens een poosje naar jezelf als je tegen je kinderen praat.

Welke soort uitspraken liggen bij jou voor op de tong en hoe reageert je kind daar op?

Lees ook: Welkom bij de zeurende moederclub
Lees ook: Wie heeft de regie in huis?
Lees ook: De kracht van “dank je wel”
Lees ook: Het mag niet van de buurvrouw
Lees ook: Dwingende kinderen en slappe moeders
Lees ook: Help, mijn kind heeft een eigen wil
Lees ook: Mopperen, snauwen en terechtwijzen