Gehoorzaamheid is niet wenselijk

Wanneer ik nu zo heerlijk in de zon zit met de ipad op schoot, moet ik even denken aan de afgelopen week en de afschuwelijke dingen die zich afspelen in binnen- en buitenland.
Allemaal signalen die ons bang en ongerust maken. Nog nooit eerder in de geschiedenis wisten we zoveel over wat er gebeurd op de aarde en lijkt het alsof er permanent oorlog en ellende is. Terwijl er in het westen en misschien wel in de hele wereld nog nooit zo weinig geweld was.

Janusz Korczak, de pedagoog die omkwam in de gaskamers samen met alle kinderen uit zijn weeshuis zei het al: We moeten de kinderen beschermen tegen gevaren, maar je kunt ze niet beschermen tegen alle gevaren.

En dan zit ik heerlijk in het zonnetje in mijn eigen wereld te mijmeren over kinderen, gevaren en hoe we ze kunnen beschermen…..

Waar hebben we behoefte aan?

Als ik ouders en kinderen in mijn praktijk heb, is een van de eerste vragen die ik heb wat men graag zou willen. Het antwoord gaat altijd over iets van harmonie en geen last willen hebben van het betreffende probleem. Onze behoefte aan harmonie en vrede is diep geworteld en komt waarschijnlijk voort uit onze basisbehoefte naar veiligheid en verbondenheid waarbij liefde het kernwoord is.

Als het ons echter tegenzit is verbondenheid en veiligheid het eerste wat onder druk staat.

Wat hebben kinderen nodig

In onze ideaal wereld zijn onze kinderen heerlijke gezellige wezentjes waarmee en waaraan we veel plezier beleven. We willen graag dat onze kinderen fijne en verantwoordelijke volwassenen worden.
Voor kinderen is dit een lange weg van oefenen en letterlijk vallen en opstaan.

Wat wij vaak vergeten is dat kinderen juist het tegendeel van vrede en harmonie nodig hebben om te kunnen leren.
Dit betekent dat we kinderen oefenmateriaal moeten geven om te oefenen om te leren van situaties.

Wat betekent dit voor alle dag

Willen kinderen het onderscheid kunnen leren tussen goed en kwaad en daar verstandige keuzes in leren maken dan moeten ze ervaring opdoen van en met het kwaad.

Om deze reden zeg ik tegen een heel braaf meisje wat mij opbiecht dat ze iets in een winkel heeft gestolen dat dit heel goed van haar is.
Als zowel haar moeder als zijzelf daar heel erg van schrikt, kan ik haar vragen of ze het ooit weer gaat doen.
Het antwoord is dan Nee.
En dat is logisch.
Je kunt pas weten wat goed is als je ook de ervaring hebt over wat fout is. Die ervaring kan de motivatie zijn om in het vervolg andere keuzes te maken.

Dit noemen we ook wel gewetensontwikkeling.

Wat doen wij als ouders

De meeste ouders willen voorkomen dat hun kinderen vervelende ervaringen opdoen. We vertellen onze kinderen wat ze wel en niet mogen doen en als ze over de grens gaan worden we kwaad.
Die kwaadheid kan ervoor zorgen dat kinderen zich inhouden en brave kinderen willen zijn. Ogenschijnlijk lijkt dit heerlijk en we genieten van onze gemakkelijke en gehoorzame kinderen en hebben het gezellig.

Wat betekent gehoorzaamheid voor kinderen

Voor kinderen betekent té gehoorzaam zijn dat ze geen eigen wil hebben of geen gehoor mogen geven aan hun eigen impulsen.

Is een kind te braaf en blijft het tussen de lijntjes kleuren dan doet het kind geen ervaring op met het leren van het hebben van een eigen mening. Je kunt dan ook niet opkomen voor je eigen mening en soms zelfs niet opkomen voor je eigen lijf.
Je kunt dan geen grenzen voelen en durft geen nee te zeggen.
Daarmee kan een ander teveel invloed hebben. Je eigenheid komt echter niet uit de verf. Daarnaast weet je op een dag niet meer wat van jou is en wat van de ander.

Voordeel kan zijn dat iedereen je lief vindt.

Wat moet je willen

Wanneer kinderen al van jongs af aan hun eigen mening mogen hebben en een krachtig nee laten horen, mag je als ouder hier blij mee zijn.
Ook kun je eens bedenken en observeren hoe je kind met het kusje van de enge tante omgaat. Protesteert het hele lijf en wordt het kind toch gedwongen of mag er ook een alternatief zijn voor het kusje.

Natuurlijk moeten kinderen grenzen leren want dat geeft veiligheid. Er is echter een verschil tussen grenzen afdwingen en boos worden zodat het kind leert dat hij er niet toe doet of krachtig en resoluut grenzen aangeven en daarmee een voorbeeld zijn.

Wanneer kinderen protesteren en lawaai maken, eens iets pikken, een klap uitdelen, speelgoed kapot maken van een ander, een brutale mond geven, stampvoeten, en al die andere dingen doen die wij zo vervelend vinden, dan moeten we eigenlijk innerlijk een gat in de lucht springen.

En gelijk daarna het incident rustig oplossen waarbij je eerst erkenning geeft hoe moeilijk het was en dan vraagt hoe dit incident op een meer vreedzame manier op te lossen.
Dan zijn er kansen om te leren en het belangrijkste wat het kind dan leert is dat zijn grenzen, zijn mening en zijn persoon ertoe doet. En daarmee leert hij zelfvertrouwen. En zelfvertrouwen is een beschermende factor tegen teveel en ongewenste druk van anderen.

Waarom is gehoorzaamheid niet wenselijk?

Zoals met alles in het leven is balans het belangrijkste. Wanneer kinderen zich te dwars en oppositioneel gedragen is dat voor hen schadelijk. Ze krijgen dan voornamelijk negatieve feedback op hun gedrag en zelfs op hun persoonlijkheid. Dit lokt nog meer boosheid en tegendruk uit.
Echter tegenstribbelende kinderen leren vaak wel, zij het teveel, voor zichzelf en hun mening opkomen. Dit kan hen in het volwassen leven ver brengen.
Kinderen die moeite hebben om zich staande te houden en vaak over hun eigen grenzen gaan, lopen een vergroot risico om ge-mis-bruikt en gepest te worden. Dit kan heel onschuldig zijn, maar ook meer ernstige vormen aannemen.
Daarom is het goed om kinderen te leren tegendruk te geven en samen met hen naar oplossingen en alternatieven te zoeken om te leren omgaan met vervelende situaties. De nare tante kan dan een hand krijgen, het gestolene kan teruggebracht worden met een excuus, je speelgoed kun je weer opeisen en papa of mama kan excuses aanbieden voor geschreeuw.
Als we gehoorzaamheid vervangen voor respect en je leren voegen naar wensen en noodzakelijkheden van anderen en situaties, voorkom je misschien de rol van dissident of slachtoffer.
Als kinderen al jong leren dat ondeugendheid geen ramp os en rekening houden met elkaar, maken we misschien met ons allen de wereld een klein beetje meer vreedzaam.

Al zullen er helaas altijd mensen blijven bestaan die, om welke duistere reden ook, dood en verderf zaaien.
Maar laten we de woorden van Janusz Korczak in ere houden:
We moeten het kind beschermen tegen gevaren, maar je kunt ze niet tegen alles beschermen………..

Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming.
De link mag gedeeld worden op social media.

Lees ook: Weerbaar opvoeden
Lees ook: 9 zorgen over kinderen in deze tijd
Bekijk het filmpje: Weerbaarheid voor pubers in deze tijd
Bekijk het filmpje: Help kinderen zelfstandig leren denken