“Aha, werkt het zo…. nu snap ik wat er gebeurt” zei de vader tegen mij.
We hadden het gehad over de driftbuien van zoonlief en we probeerden erachter te komen wat zou kunnen helpen zodat er meer rust en harmonie in het gezin zou komen en dat de driftbuien van zoonlief minder op de voorgrond zouden komen te staan.
Wat leert een kind
Ieder kind moet leren omgaan met gevoelens van boosheid. Boosheid gaat over tegen grenzen aanlopen en ervaren dat iets of anderen over jouw grenzen heen gaan. En omdat die ervaring heel vervelend is, willen we dat het liefst vermijden.
Het lichaam reageert vaak als eerste door een verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk door stresshormonen die volautomatisch worden aangemaakt. Dat vraagt om een reactie door te vluchten, vechten of te bevriezen.
Leren omgaan met boosheid is dus niet alleen leren herkennen wat er in en met je lijf gebeurt, maar ook passend reageren zodat de stresshormonen ‘verwerkt’ kunnen worden.
Dat is nogal wat, zeker voor jonge kinderen wiens hersenen nog niet zo ver zijn ontwikkeld zodat ze hun denken goed kunnen gebruiken.
Zo zie je een boze peuter met zijn hele lichaam boos zijn. Wanneer een 12 jarige deze vorm van boosheid laat zien, vinden we dat vaak niet zo fijn. Dit betekent dat een kind in de tussenliggende jaren boosheid leert hanteren en uiten op een manier die effectiever is.
Want boosheid is héél erg belangrijk en leren daarmee om te gaan is een belangrijke taak.
Wat leren ouders
Veel ouders vinden het moeilijk om hun kind boos te zien. Zij manen hun kind niet boos te zijn en al helemaal niet boos te doen. Vaak gaan ze met hun kind in discussie en proberen ze het te overtuigen van hun gelijk of het kind voor rede vatbaar te maken. Wil een kind leren omgaan met boosheid op een manier die helpend is dan heeft het zijn ouders extreem hard nodig.
Immers, boosheid gaat over het overschrijden van grenzen en het daar meestal bijbehorende wegvluchten van dat nare gevoel. En dan is het gemakkelijk iets of iemand daarvoor de schuld te geven en je af te reageren.
Kinderen doen dit omdat ze nog over te weinig mogelijkheden beschikken om andere opties voor hun gedrag te kiezen. Het is daarom cruciaal hoe ouders hun boze kind opvangen. Voelen ouders zichzelf bedreigd in hun grenzen of beschuldigd dan zullen ze wellicht de neiging hebben om hun kind op hetzelfde level tegemoet te treden.
Ouders hebben dus de taak om hun kind te begeleiden bij het boos voelen en hen de weg te wijzen op welke manieren dit kan.
Behoefte aan veiligheid
Eén van de belangrijkste basisbehoeften is die van veilig voelen. Wanneer een kind zich bedreigd voelt, is de veiligheid ook in het geding. Afhankelijk van het temperament van het kind zal het zich laten horen, bevriezen of wegkruipen. En boze kinderen laten van zich horen. En als ze zich niet gehoord, gezien of erkend voelen, zullen ze meer en meer van zich laten horen. Wanneer ouders het gevoel van veiligheid kunnen geven door in de gaten te hebben hoe het kan dat hun kind zo boos wordt, zal het kind kalmeren en kunnen leren hoe het ook kan omgaan met boosheid en onveiligheid op een meer acceptabele manier.
Ouders zijn dus niet alleen voorbeelden in denken en doen, maar vooral begeleiders van hun kind op weg naar leren omgaan met moeilijke gevoelens.
Waar gaat het mis
Gaan ouders met hun kind in discussie, dan ontstaat er een groter gevoel van onveiligheid bij het kind omdat het zich niet begrepen voelt. Het kind zet dan logischerwijs een tandje bij. Waarbij ouders ook vaak een tandje bij zetten. Op deze manier verloopt vaak het proces van een boosheidsaanval of een driftbui en wanneer dat van jongs af aan vaak zo is geweest bij een kind, is er een soort vast patroon ontstaan. en patronen gaan vaak van kwaad tot erger en zo kan het gebeuren dat een kind uiteindelijk maar één uitweg ziet in zijn onvermogen om met boze gevoelens om te gaan. En deze uitweg noemen ouders een driftbui die ze vaak al zien aankomen en vrezen. Maar waar ze vooral zelf ook geen uitweg meer in zien.
Kenmerkend voor een driftbui is dat lichaam en geest volledig zijn overgenomen door wat we ook wel het reptielenbrein noemen. Dit is het deel van de hersenen wat voor overleving zorgt en gereguleerd wordt door met name onze emoties.
Meest belangrijk is dat de zogenaamde cognitieve vermogens, ons vermogen tot denken wat zetelt in de voorste hersenen, volledig op uit staat. Worden ouders ook boos en gaan ze schreeuwen naar hun kind, dan is er dus eigenlijk sprake van twee reptielen tegenover elkaar met beide het verstand op uit.
Vergelijk het maar eens met een fikse ruzie met een partner. Hoe meer emotie (uit het reptielenbrein) hoe minder je in staat bent tot redelijkheid.
De vader en de zoon
Dit was het punt waarop de de vader uitriep: “ohhh, werkt het zo….”
Door in kaart te brengen hoe het er bij hen thuis aan toe ging en wat hielp bij de driftbuien van zoonlief, konden we nu verder.
Het sterkte vooral vader, maar ook moeder dat ze hun zoon konden helpen zich meer veilig te voelen. Hiervoor hoefden ze eigenlijk zelf alleen maar te leren inzien hoe de situatie op dat moment voor hun kind was en hoe hij het ervoer. Als volwassenen konden zij de leiding nemen en hem geruststellen en het gevoel geven dat ze hem begrepen in zijn onmachtige woede.
Hij kon op zijn beurt daardoor weer tot rust komen en daarna zouden ze samen een oplossing voor het betreffende probleem kunnen vinden. Voor vader was het tevens een grote opluchting dat hij iets kon doen en dat hij zichzelf geen reptiel meer hoefde te voelen omdat zijn zoon hem juist nodig heeft als hij boos is.
Wil jij ouders en kinderen helpen bij boosheid?
Wil je meer leren over boosheid en vooral over hoe je kinderen kunt helpen om op een meer helpende manier boos te zijn?
Volg dan de online opleiding: kinderen helpen bij boosheid waarin je alle tools en handvatten vindt om kinderen en hun ouders een blijvende oplossing te vinden voor ongewenste geuite boosheid!
Je kunt direct beginnen met het helpen van boze kinderen en hun ouders
Deze blog is geplaatst als artikel in de weekendbijlage van het Friesch dagblad van 19 december 2015
Lees ook: Je eigen ruimte innemen
Lees ook: Wat als je er niet bijhoort
Lees ook: Reken af met kwetsende pijlen
Lees ook: Een muur om je heen kan heel verstandig zijn
Lees ook: Leer je boosheid uiten op een gezonde manier
Lees ook: Van je best doen, word je erg moe
Lees ook: De kindercoach als Tomtom
Lees ook: Alleen met de luikjes open kun je leren
Lees ook: Hoe fietsen en darten helpen om beter te leren
Lees ook: Waarom ouder aanwezig zouden moeten zijn tijdens coaching en therapie
Geef een reactie