Wanneer het schooljaar al weer even loopt, merk je zo rond de herfst dat alle relaties in klassen zijn gesetteld. Wie hoort er wel bij… en wie niet. Klikt het met de juf of meester … of niet. Wie zijn de populaire kinderen, wie zijn de nerds en wie zijn de buitenbeentjes.
Voor kinderen waarmee alles op rolletjes loopt, is er geen vuiltje aan de lucht. Kinderen die moeite hebben met de leerkracht of met andere kinderen, gaan daar zo tegen de winter en in het voorjaar last van krijgen.
Leertaken
Kinderen hebben ontwikkelingstaken zoals we dat vanuit de ontwikkelingspsychologie zo mooi noemen.
Wanneer we een aantal taken op een rijtje zetten die in sociale relaties belangrijk zijn, zien we hoeveel kinderen eigenlijk moeten leren en hoe moeilijk het soms is om “gewoon” met andere grote en kleine mensen om te gaan. Want kinderen moeten onder andere:
- Leren hun eigen emoties te herkennen en weten wanneer je wel of niet je gevoel kunt uiten
- Leren omgaan met afstand en nabijheid
- Zich leren in te leven in een ander en dan gepast reageren
- Leren omgaan met gezag en autoriteit
- Leren voor jezelf op te komen en nee te zeggen
- Leren om iets te willen en daarvoor verantwoordelijkheid leren nemen
- Leren luisteren, oplossingen vinden voor problemen en kunnen delen
- Leren begrijpen welke bedoelingen anderen kunnen hebben
Wat als het moeilijk is
Eén van de eerste zaken waar we naar kijken als het aangaan en onderhouden van relaties moeilijk is voor kinderen, zijn de sociale vaardigheden. Kan een kind bijvoorbeeld luisteren naar iemand anders, kan het een gesprekje aanknopen en op gang houden, kan het omgaan met kritiek en boosheid en frustratie inhouden, durft het kind voor zichzelf op te komen of zijn mening te geven of zelfs “Nee” te zeggen als het iets niet wil. Onderzoekt wijst bijvoorbeeld ook uit dat kinderen die anderen makkelijk een complimentje geven, vaker geliefd zijn.
Wanneer een kind zijn sociale vaardigheden redelijk op orde heeft, zou het zo kunnen zijn dat het kind zich “anders” voelt. Sommige kinderen zijn ook een beetje bang voor de juf, meester of een ander kind.
Ook gebeurt het vaak dat het kind niet kloppende gedachten heeft waardoor het alleen maar dénkt dat het niet geliefd is. Andere kinderen hebben het idee dat iedereen hen aardig moet vinden.
Wanneer je het kind wilt helpen, moet je dus eerst ontdekken wat er speelt bij dit betreffende kind.
De aanpak bij het leren omgaan met anderen
Wanneer je vaststelt dat het kind moeite heeft met sociale vaardigheden, kun je het kind daarbij helpen door:
- Oefenen met het voeren van een gesprekje
- Oefenen met standaardzinnetjes die beginnen met “Ik wil…. , Ik wil niet… en Ik vind..
- Oefenen met het leren geven van complimentjes
- Inzicht krijgen, oefenen met en afspraken maken over gewenste manieren van leren omgaan met boosheid en frustratie
- Inzicht in en leren herkennen van de eigen kwaliteiten en capaciteiten
- Leren stevig te staan en contact te maken door het aangaan van enig oogcontact.
Bij het herkennen en oefenen met bovenstaande vaardigheden maak ik veelal gebruik van een stuk rood touw om grenzen te leren ervaren en het leren innemen van een eigen ruimte. Je voelt hierdoor daadwerkelijk jezelf, de ander en dat wat er tussen speelt.
Heeft een kind niet helpende rode gedachten of is het bang voor juf, meester of een ander kind dan is een andere aanpak nodig. We zetten dan eerst heel duidelijke de volgorde van gedachten, gevoelens, gedrag en gevolgen op een rij in zowel een negatieve rode context als in een positieve groene context. Door dit op een groot bord duidelijk uit te schrijven wordt de reeks van oorzaak en gevolg duidelijk en kan het kind een keuze maken. Het werken met de cirkel van rood en groen maakt het daarna nog sterker. Het kind schaalt de ernst van de situatie in rood en keert vervolgens de nodige taartpunten om naar gedachten en acties die het kind vanaf nu gaat laten zien en horen.
Zit de problematiek dieper dan is er meer nodig en dan gaan we nog een stapje verder.
Kinderen hebben soms het idee dat iedereen hen leuk moet vinden en/of dat ze niet geliefd zijn. Sommige kinderen voelen zich anders dan andere kinderen en worden daar ook wel eens mee geplaagd.
Het heeft geen enkele zin om hier tegenin te gaan. Integendeel, hoe mooi is het om het kind te versterken in zijn gevoel van anders zijn en hier trots op leren zijn.
Om uit te leggen hoe het werkt gebruik ik grote puzzelstukken. We stellen vast dat sommige stukken goed passen, maar dat er ook situaties en puzzelstukken zijn die qua kleur en vorm niet zo goed matchen. Net zoals bij mensen onderling. :-)
Eventueel maken we met rode touwen nog grenzen aan, waar puzzelstukken wel bij elkaar horen en waar niet.
Door hier aandachtig mee bezig te zijn en waar nodig puzzelstukken te vertalen in echte mensen, krijgt het kind inzicht in relaties. Belangrijkste echter is het inzicht dat je niet met iedereen vriendjes hoeft te zijn en dat het belangrijkste is dat je gewoon alleen jezelf bent…
“Ik ben…”
En dat is goed genoeg …..
Altijd !!
Wanneer het kind bereid is te erkennen dat het hebben van vriendschappen en het onderhouden hiervan inspanning kost, kan het met hernieuwde inzichten zijn eigen plek in de klas innemen en de luikjes weer openstellen om te kunnen leren.
Lees ook; Kinderen van 9
Lees ook: De luikjes openen voor leren
Lees ook: De juf heeft een boos hoofd en een harde stem
Lees ook: De juf is een slang en moeder is en draak
Lees ook: De kindercoach is een stoplichtdenker
Lees ook: Ieder zijn eigen knikkerbaan
Lees ook: Je eigen grenzen afbakenen
Lees ook: Je eigen ruimte innemen
Ook werken met het touw en rood& groen? Je kunt het bestellen bij Ninico kindercoachmaterialen.
Wanneer je hulp nodig hebt dan kun je contact opnemen met de praktijk voor kindercoaching. Als je kindercoach wilt worden, lees dan over de opleiding tot kindercoach. Wil je regelmatig berichten ontvangen over alles wat heeft te maken met kinderen, geef je dan op voor de nieuwsbrief.
Ken je Ik leer leren al?
Geef een reactie