“Goed gedaan!”, “Knap, zeg!”. Welke ouder zegt dit soort dingen niet tegen zijn
kind? Ook ik doe dit regelmatig.
De laatste tijd ben ik me steeds meer gaan verdiepen in het effect van deze
loftuitingen. Wat gebeurt er eigenlijk tussen ouder en kind als je dit soort dingen
zegt?
Een voorbeeld: je kind laat je met enige aarzeling een tekening zien en vraagt
“Vind je deze mooi, mam?”. Jij zegt: “Prachtige tekening, zeg!” Door zo’n reactie
wordt je kind niet gestimuleerd zélf na te denken over zijn prestatie en kan
afhankelijk worden van jouw oordeel. Het kan ook verdrietig worden omdat je
zijn aarzeling niet opmerkt en hem dus niet werkelijk ziet.
Prijzen kun je zien als een beoordeling; jíj bepaalt wat goed, mooi, minder mooi
of fout is. De bekende Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon (van het boek:
Luisteren naar kinderen) zegt zelfs dat prijzen een machtsmiddel is. De vraag is
of je dit wel wilt.
Misschien is het goed om eens te kijken naar de motieven die achter het prijzen
liggen. Doe je het om het gedrag van je kind te veranderen of is het een eerlijke
uiting van enthousiasme? Is je reactie een manier om je kind te helpen inzicht te
krijgen in zijn leven of om je kind afhankelijk te maken van jouw bevestiging?
Doe je het om je kind te bevestigen in het plezier dat het heeft of om het kind te
stimuleren iets vervelends maar vol te houden met een beloning in zicht?
Succesanalyse
Ik denk dat je je kind niet vroeg genoeg kan leren zelf in te schatten wat de
kwaliteit is van zijn prestatie.
Je kunt dit doen door het kind feedback te geven op het proces en niet op het
resultaat. Met ‘ik-taal’ houd je het bij jezelf, bijvoorbeeld: “Ik zie blauw, rood en
veel groen. Vind je deze kleuren mooi? En klopt het dat ik hier een boom zie?”
Ook kun je teruggeven wat je zag; bijvoorbeeld: “Ik zag dat je heel
geconcentreerd bezig was”.
Tenslotte kun je je kind helpen met evalueren door vragen te stellen: “Hoe is het
je gelukt om zo’n hoog cijfer te halen?” Of: “Je hebt een 5,5; ben je daar
tevreden over, gezien de tijd die je aan dit proefwerk hebt besteed? Wat zou je
nodig hebben om hoger te scoren?” Zo’n succesanalyse maakt je kind bewust
van zijn vaardigheden, maar ook van datgene wat hij nog te leren heeft. Op deze
manier ontwikkelt het kind een reeël beeld van zichzelf.
Tenslotte: kinderen kunnen door prijzen en beloningen zeker gestimuleerd
worden dingen te doen die moeten of niet leuk zijn. Soms is daar niets mis mee.
Maar je kunt je afvragen of het daar gelukkig van wordt. Geluk kan alleen bereikt
worden als je iets doet wat van binnenuit belonend, betekenisvol en vervullend
werkt. Applaus van de buitenwereld is daarbij fijn, maar niet echt nodig!
Geschreven door…...
Deze blog is geschreven door Ellen Lisa van Woerden. Zij is orthopedagoog en heeft, samen met haar collega, een eigen praktijk in Zoetermeer. Hierin bieden zij verschillende vormen opvoedingsondersteuning aan. Sinds ze de basisopleiding tot kindercoach heeft gevolgd, coacht zij ook kinderen.
Voor haar website (www.pvoz.nl) schrijft zij regelmatig met veel plezier columns over thema’s die zij in haar werk- en privésituatie meemaakt.
Lees ook: Teveel complimenten zijn slecht voor kinderen
Lees ook: Complimenten voor je kind
Lees ook: Een goed gesprek met je puber
Lees ook: Hoe leer ik mijn kind omgaan met teleurstellingen?
Lees ook: Hoe voer je een slecht nieuwsgesprek met je kind
Lees ook: Hoe keer je ongewenst gedrag om?
Wil je een afspraak maken met je kind, lees dan hier verder…
Wil je informatie over de opleiding tot kindercoach? Lees dan hier verder….
Wil je op de hoogte blijven, vraag dan de nieuwsbrief aan.
Ken je de training Ik leer leren al?
De illustratie is van Aly Westerhuis
Geef een reactie