Mijn zoon is nog maar 3 en kan ontzettend boos worden, met driftaanvallen en los daarvan gewoon flippen om de meest simpele zaken. Nu weet ik al lang dat mijn kind mij spiegelt, maar hier kom ik niet uit.
Veel vragen van ouders gaan over boosheid bij kinderen. Vaak spelen er meer zaken en kunnen we op verschillende manieren naar deze vragen kijken. Deze moeder nodigde mij met haar vraag uit om het thema boosheid bij kinderen eens extra te onderzoeken.
Als boosheid teveel is
Ieder kind en iedere oudere is boos op z’n tijd en dat is maar goed ook. Boosheid is een gezonde emotie die ervoor zorgt dat we grenzen van onszelf en anderen respecteren. Kinderen moeten leren hiermee om te gaan. Sommige kinderen laten echter een dermate boos gedrag zien dat je je afvraagt of dit in relatie staat tot de gebeurtenis en het karakter van het kind.
Meestal is er meer aan de hand als je voelt dat er een lading is en een dringendheid die niet passend is bij de situatie. Je redt het in de opvoeding dan niet met opvoedingsadviezen die je vertellen wat je het beste kunt doen.
De ouder als spiegel
Als ouder ben jij het voorbeeld voor je kind. Kinderen doen je gewoon na. Iedere ouder merkt dat een keer als z’n kind speelt met poppen of met een ander kind. Het deja vu is meestal dat je jezelf hoort praten. Zo’n toink, toink, toink gevoel…
Met emoties en het omgaan met gevoelens is dit net zo. Kinderen imiteren hun ouders, dus zullen ze vaak dezelfde manier laten zien in manieren van lachen, boosheid uiten, verdriet, enz.
Maar er is meer…..
De moeder van bovenstaande peuter begrijpt het niet meer. Het gedrag is TE, terwijl zij er alles aan doet. Niets werkt.
Je kind als spiegel
Wat je dan kunt doen is heel open en eerlijk bij jezelf onderzoeken waar je kind jou een spiegel voorhoudt.
Begin met opschrijven van wat er is en wat je zo bezighoudt. Laat de woorden gewoon komen en censureer jezelf niet. Draai daarna je klacht eens om. “Mijn kind is zo boos” wordt dan: “Ik ben zo boos”. Overal waar je de naam van je kind noemt kun je deze vervangen door “ik”. Bedenk of het klopt.
Als je de neiging hebt om snel te ontkennen en voor jezelf uit te maken dat het niet klopt, kijk dan nog eens. En nog eens om echt te voelen of het klopt. Want juist in de ontkenning zou het wel eens heel erg waar kunnen zijn.
Het zou zo kunnen zijn dat je kind je nog op een andere manier een spiegel voorhoudt. Ongetwijfeld is het zo dat je kind je boosheid voelt. Hij kan het zelfs voelen terwijl jij denkt dat het niet zo is. Je kind daagt je dan als het ware uit om je boosheid onder ogen te zien.
Want er is meer
Mijn zoon gaf mij een wake-up-call toen hij 4 was. Hij zei me gewoon, toen we gezellig aan tafel zaten dat ik altijd boos was. Mijn leven stond even stil, want ik wilde de leukste moeder van de wereld zijn en nu vertelde mijn zoon dat ik altijd boos was…
Heel diep in mij wist ik dat hij gelijk had. Op dat moment vertelde ik hem dat het niets met hem te maken had.
Regelmatig daarna ontdekte ik dat ik inderdaad kwaad was: op mijn man, op de kinderen, op mijn werk, op dingen die niet gingen zoals ik het wilde. Terwijl ik altijd beweerde dat ik een vredig persoon was: niet kwaad te krijgen.
Nou vergeet het maar, zo nu en dan pisnijdig, maar het uiten, ho maar… En een hele poos later dacht ik: Misschien, misschien was zijn opmerking vooral een uitnodiging aan mij om te leren omgaan met mijn eigen boosheid. Zodat hij niet boos hoefde te zijn om mij de spiegel voor te houden, want ook dat kon (en kan :-)) hij goed.
.
Maar er is nóg meer
Als de boosheid blijft, ga ik nog verder spitten over wat er aan de hand kan zijn. Daarvoor kijk ik op een systemisch/contextuele manier naar het gezin. Bij mij werkte het als volgt:
In gedachten draaide ik mij om naar mijn moeder. Ja, de boosheid van mij naar haar is er zeker. En onmacht. En ja, boosheid over haar boosheid.
In gedachten kijk ik verder naar de moeder van mijn moeder, mijn oma. Ook daar de boosheid, maar er komt iets bij: Het verdriet van een verloren baby.
Als zij zich omdraait naar haar moeder is er nog meer verdriet. Het verdriet dat er géén moeder was en ook een stiefmoeder die niet meer leefde. Een gezin vol meisjes die zich staande moesten houden in een harde wereld. Die sterk moesten zijn en de schijn moesten ophouden dat alles goed ging.
Geen wonder dat er verdriet is. En verdriet wat niet geuit kan worden geeft boosheid. Want het is makkelijker boos te zijn op een oneerlijke wereld dan verdrietig, toch..?
Als er geen moeder is, als de moeders die er wél zijn gebonden en verbonden zijn aan hen die dood zijn, dan moet het kind wel heel veel moeite doen om zijn moeder te dwingen aanwezig te zijn.
Zodat zij wél een moeder kan zijn die er is in haar gezin.
Ik denk dat een kindzijn boosheid kan normaliseren tot gezonde proportiesnadat een moedervan een buitensporig boos kind zich realiseert dat ze in het reine moet zien te komen met haar eigen boosheid en misschien met de boosheid en het verdriet in haar geschiedenis.
En de leukste moeder van de wereld?
Nou vergeet het maar. Daar zijn moeders niet voor. Kinderen willen een moeder die aanwezig is in het hier en nu. In het reine met hun geschiedenis. En hen vooral voordoet hoe het gaat in het leven en daarvoor is het helaas nodig dat moeders hun kinderen regelmatig frustreren.
En de kinderen hebben te leren omgaan met hun eigen boosheid, leren wanneer iets of iemand hun grens overschrijdt, leren omgaan met frustraties, met onrecht en met het accepteren van een Nee. Als ze dan boos zijn, moeten ze leren dit op een gezonde en voor anderen acceptabele manier te uiten. En daar komen moeders en vaders reuze bij van pas…
Wil je als ouder zelf je boze kind helpen?
Volg dan de online workshop “Voorkom de vier valkuilen bij boze kinderen waarin je leert hoe je kind kunt helpen.
Wil je meer leren en weten, kijk dan eens naar de online cursus “Het 5-Stappenplan om je boze & driftige kind te helpen”.
Wil je als leraar, coach of hulpverlener helpen bij boosheid?
Dan is de online opleiding “Hoe help ik boze kinderen” voor jou interessant.
Lees ook: Het geheim van het boze kind
Lees ook: Hoe kan een kind leren omgaan met boosheid
Lees ook: Ruzie aan tafel
Lees ook: Tegoedbonnen voor ouders en kinderen
Lees ook: De opleiding systemisch/contextueel coachen
Ik heb eigenlijk n vraag is een driftaanval een vorm vAn epilepsie zoja wat zijn de symptomen
Dag Cheryl,
Een driftaanval is niet een epilepsie aanval, al zou je er als je dit voor het eerst ziet, misschien wel aan kunnen denken.
Een kind met een driftaanval slaat en schopt vaak om zich heen en loopt rood aan van boosheid. Het lijkt wel alsof het kind ontploft.
Bij een epilepsie aanval, tenminste de zogenaamde grote aanval die jij waarschijnlijk bedoeld, zie je onwillekeurige, schokkerige en krampachtige bewegingen en een daling of een verlies van bewustzijn. Kinderen zijn dan niet meer aanspreekbaar. De gezichtskleur is eerder bleek/blauw dan rood.
Een aander herkenbaar verschil is dat een driftaanval meestal een aanleiding en een reden heeft en een zware epileptische aanval kan zomaar gebeuren. Overigens komt dat niet zo vaak voor bij kinderen.
Mocht je het niet vertrouwen dan is het altijd verstandig advies te vragen aan een arts.
Hallo Tea,
Ik lees hier specifiek over moeders maar kan het ook zo zijn dat een dochter haar vader spiegelt? Ik heb een meisje van 4 die de grote overtuiging heeft dat ze een jongen is en boos wordt om kleine dingen. Mijn gevoel zegt mij dat zij haar vader spiegelt. Dat zou toch kunnen?
Mijn zoon heeft mij gespiegeld en ik ben daarmee aan de slag gegaan maar op dit moment zie ik heel duidelijk dat hij mijn man spiegelt (die wil er niet aan!) dus dat betekent dat kinderen hun ouders spiegelen of heb ik dat niet goed?
Bedankt voor je mooie columns, ik geniet er erg van!
Groeten, Carolien.
Dag Carolien,
Ja zeker, ieder kind kan zijn ouder spiegelen, dat is helemaal onafhankelijk van het geslacht van het kind of ouder. Het gaat vaak om vastegroeste patronen met als oorzaak een diepliggende angst of traumatische gebeurtenis die wordt gespiegeld.
Vertrouw op je gevoel en handel daarna. Dat klopt altijd, zeker als je in contact blijft met jezelf en de ander. Dat is veel meer waar dan alle theorie bij elkaar want die doen meestal hun best om het vaak onverklaarbare te verklaren :-) En meestal moeten we gewoon domweg dealen met dat wat er is zoals het is en dat is het meest moeilijke en kinderen spiegelen ons dat.
Dank je voor je reactie en fijn dat je de columns graag leest. Dat geeft mij de inspiratie om te blijven schrijven.
Spiegelen is niet altijd juist. Ik krijg ook al jaren de schuld aan de boosheid van ons kind. Ik heb foto’s door de jaren heen zij is al vanaf kleins af aan elke dag boos of uren huilen. Gaan we dagjes weg Efteling etc boos om kleinste dingen en houd dat uren vol. Ik sta bekend als het zonnetje maar na jaren is het lachen moeilijk geworden. Mijn kind speelt niet met andere(kinderen weigeren zodra ze haar kanten laat zien). vb je gaat naar beekse bergen maar mevr wil niet gaan en wenst altijd te bepalen wat er gedaan wordt, dan is zij dus boos en blijft boos draait niet meer bij. Wij zijn consequent maar weten inmiddels dat de kinderen uit papas kant dus ooms tante en wijlen zijn mamma ook van die bepalende mensen waren en nog zijn. Hun wil is wet anders maak je het mee. Dus spiegelen klopt niet altijd. Maar het doet pijn als je kind bepalend is altijd boos en je nergens hulp ontvangt. De enige die aan onze kant stond was Thebe de rest geeft ons de schuld.
Dag Monique,
Dank je wel voor je reactie en je toevoeging en ik kan me voorstellen dat je boos wordt als je schuldig wordt bevonden aan de boosheid van je dochter en dat het niet meevalt als je dochter de dienst wil uitmaken. Kennelijk is het voor je dochter heel moeilijk om te leren flexibel te zijn en om zich te leren aanpassen aan veranderende omstandigheden.
Wat fijn en ook moeilijk dat je je dochter hierbij mag helpen en mogelijk dat jouw zonnige natuur haar dan kan helpen in het geven van erkenning hoe moeilijk het voor haar is om te switchen van gedachten en acties die ze mogelijk graag had gewild en wat haar veiligheid geeft.
Ik wens jullie veel wijsheid en geduld om je dochter flexibiliteit en aanpassingsvermogen te helpen om dit leren.
Mijn dochter van 5 zei mij vandaag “Mama ik vind het niet leuk dat jij iedere dag zo boos bent”.
En ik zoek nu wat rond en kom dit tegen. Huilen.. om 3 miskramen, om alles, om niks. Ik zie mijzelf in haar boosheid en frustratie. Ik ben het. En ik moet veranderen. Ik probeer haar te veranderen door nog bozer te worden maar ik weet het, ik ben de oorzaak. Dank je wel, ik had dit bericht nodig.
Ahhhh… dank je wel voor je reactie. En wat ongelooflijk dapper om de opmerking van je dochter serieus te nemen.
En dan het verdriet te durven voelen….. Dat is vaak pijnlijker dan boosheid..
Veel sterkte en liefs voor jullie allebei… Het herstel is al ingezet…