Een cryptische titel voor een boek, waar je wel even op kunt kauwen. Wat wordt er bedoeld met deze titel en waar gaat dan zo’n boek over?
Dit boek gaat over het ontdekken van hoe je zonder oordeel leert kijken naar kinderen en hun ouders. Want hoe vaak gebeurt het ons niet dat we iets vinden van het gedrag van een kind? Of dat we vinden dat ouders het echt heel verkeerd aanpakken? Zeker wanneer kinderen en hun ouders het ons moeilijk maken, zijn we geneigd er iets van te vinden en hebben we allerlei oordelen en meningen. Die meningen gaan ons- en vooral kinderen- uiteindelijk dwars zitten wanneer we een oplossing willen vinden om het kind vooruit te helpen.
Bibi Schreuder, de schrijfster van dit boek is één van de eerste familie opstellers in Nederland en oprichter van het Bert Hellinger Instituut. Haar jarenlange ervaringen met familie opstellingen en het werken met ouders heeft ze in dit boek verwerkt. Een boek wat als verplichte kost in alle opleidingen voor leraren en hulpverleners opgenomen moet worden wat mij betreft. Ook voor vele ouders zal de inhoud van dit boek hen tot grote steun zijn tijdens het opgroeien voor hun kind.
Ons familiesysteem
Ons leven begint bij onze ouders en voorouders. Voor onze overleving zijn we aangewezen op de groep, de familie, waarin onze wieg stond. Tijdens het opgroeien leren we alles over de eigen gewoonten van deze groep. Wat mag er wel, wat mag er niet, waar zwijgen we over, wie heeft het eigenlijk voor het zeggen, wanneer ben je loyaal en wanneer ben je deloyaal en vooral wanneer hoor je erbij.
Ieder mens houdt zich bijna automatisch aan de gewoontes en gebruiken van het familiesysteem. Ook degenen die zich afzetten en verzetten want juist zij maken de gewoonten en gebruiken zichtbaar in het afwijzen. Anders zouden ze wel ontspannen hun eigen weg kunnen gaan en hoefden ze zich niet af te zetten. Ieder familiesysteem wil overleven en compleet zijn. Daarmee is een systeem sterker dan ons individuele belang en onbewust weten we dit. Daarom zijn we loyaal.
De pijnlijke zaken in de familiegeschiedenis
Wanneer we ons familiesysteem onderzoeken, kom je vrijwel altijd pijnlijke zaken tegen. Bibi noemt dit heel mooi de uitgescheurde bladzijden uit ons eigen geschiedenisboek.
In ieder mensenleven gebeuren moeilijke en traumatische dingen die te lastig zijn om te verwerken. Vooral vroeger was het heel normaal om over verdrietige zaken niet meer te praten. Er moest tenslotte brood op de plank en iedereen had wel wat.
Het leven ging door.
Ondanks dat het leven doorging, mist er één of meerdere pagina’s uit het geschiedenisboek.
En ons geschiedenisboek wil compleet zijn.
Voor de ene familie gaat het over een familiegeschiedenis met overleden of geaborteerde kinderen, bij de andere familie over zaken die in de oorlog zijn gebeurd, bij weer andere families was sprake van grote armoede door uitbuiting door landeigenaren of fabrieken, er zijn families waar mensen werden weggestopt in de psychiatrie of gevangenis.
De laatste jaren komen er steeds meer zaken naar buiten over collectieve trauma’s waar velen mee te maken hadden. We worden ermee geconfronteerd dat zelfs nog in de jaren zestig baby’s verplicht werden afgestaan doordat de jonge vrouw ongewenst zwanger was. Denk ook aan seksueel misbruik binnen en buiten gezinnen wat diepe sporen nagelaten heeft. Of de zoektochten naar onbekende buitenlandse vaders die in de oorlog een kind hebben verwekt. Allemaal zaken die niet in onze familiegeschiedenisboeken staan omdat de bladzijden waren weggehaald zodat het minder pijn deed.
Wat moet je met zo’n geschiedenisboek?
Wat Bibi in dit boek met vele voorbeelden duidelijk maakt, is hoe onze familiegeschiedenis het boek weer compleet wil hebben. Het leven van onszelf en onze kinderen is het grote bewijs dat het familiesysteem in staat is geweest te overleven. Er liggen lege bladzijden voor ons.
Het vervelende is echter dat juist in het overleven de geschiedenis de neiging heeft als een boemerang terug te komen. Patronen herhalen zich door alle generaties heen en hebben de neiging terug te blijven komen in nieuwe generaties.
In de praktijk betekent dit dat de geschiedenis zich lijkt te herhalen, maar vaak net op een andere manier die we niet begrijpen. En dan begint het gedonder. Wij vragen onszelf af waarom we zo perfectionistisch zijn, of waarom we ons maar niet thuis voelen in een groep, of het gevoel hebben de mindere te zijn, of maar geen relatie kunnen krijgen. En vooral waarom kinderen toch zulk vreemd en onmogelijk gedrag vertonen.
De ‘geschiedenisboek’ problemen van onze kinderen
Met onze kinderen lopen we soms vast omdat ze leermoeilijkheden hebben, omdat ze gepest worden, foute vrienden hebben, gaan blowen, omdat ze ziek zijn, of druk of autisme spectrum gedrag vertonen of zelfs depressief zijn. Maar ook als ze misschien te braaf zijn en te zorgzaam.
Wanneer wij ons zorgen maken over onze kinderen kan ons dat helemaal in beslag nemen. Bibi beschrijft prachtig wat er dan gebeurt. Hoe wij als ouders dan juist door onze zorgen verder in de problemen raken en het zwaarder maken voor ons kind.
In dit boek komen zo’n beetje alle problemen die kinderen en ouders hebben aan de orde. Vele hulpvragen heb ik in mijn praktijk langs zien komen en wekelijks hoor ik ze van leraren en hulpverleners. Zo taai zijn vele problemen dat velen het gevoel hebben tegen de grenzen aan te lopen. Die grenzen gaan we voorbij als we helpen met de systemische basishouding.
Wat wil het geschiedenisboek van ons?
Door de prachtige uitleg van Bibi en de vele praktijkvoorbeelden gaat er een nieuwe wereld open. Je krijgt inzicht in de patronen die we aangeleerd hebben om de uitgescheurde bladzijden over te slaan omdat ze ooit te pijnlijk waren.
Het misverstand is dat als je de geschiedenis beter wilt maken, je opnieuw het familiepatroon activeert. Het enige wat we hoeven te doen is onder ogen zien en erkennen wat er ooit uit het geschiedenis boek is verdwenen. Als feiten die erbij horen waar onze voorouders verantwoordelijk voor waren en waarvan wij de patronen hebben overgenomen om loyaal te zijn.
We hoeven hier niet mee door te gaan.
Wanneer we onze eigen weggestopte pagina’s ook weer plek geven en daarmee de verantwoordelijkheid nemen voor wat ons is overkomen en wat zo verdrietig en pijnlijk was, hoeven onze kinderen ons niet te laten zien wat we overgeslagen hebben. Dan kunnen onze kinderen voelen dat we hun ouder zijn. Zij weten dan waar we zijn en kunnen zich vrij bewegen in het leven zonder onze ballast.
Wanneer kinderen voelen dat hun ouders (onbewust) in (de verloren pagina’s van) hun geschiedenisboek leven, dan doen zij hun best ouders naar het hier en nu te halen en merken we dit in hun gedrag.
Voelen kinderen dat hun ouders in het hier en nu zijn en hun ouderrol vervullen, dan kunnen de kinderen vrij spelen en zich ontwikkelen tot wie ze bedoeld zijn
Gun jezelf dit boek!
Ik noemde al dat wat mij betreft dit boek op de literatuurlijsten van opleidingen voor leraren en hulpverleners moet komen. De meer dan boeiende lesstof zal een indrukwekkend verschil maken voor de toekomst van vele kinderen.
Dat is precies waarvoor vele studenten kiezen voor het onderwijs of hulpverlening, namelijk om impact te maken op de toekomst van kinderen. De systemische manier van kijken opent letterlijk en figuurlijk je ogen. Je blik wordt vriendelijker en verzacht. Het bijzondere is dat juist daardoor kinderen en hun ouders zich veilig voelen bij jou en zich openen voor je hulp waardoor jij het verschil maakt. Omdat jij op je eigen plek staat waardoor het kind, kind kan zijn.
‘Ik ben een kind, dus ik voel waar mijn ouders zijn’. Laten we helpen kinderen, kind te laten zijn door onszelf en ouders te helpen op de plek van ‘de groten’ te staan. Zodat het kind op zijn kindplek kan blijven.
Dus ik zeg: lezen dit boek en breng je inzichten in de praktijk. Ik weet al vele jaren uit ervaring in mijn praktijk en van de verhalen van de deelnemers aan mijn opleiding dat het systemisch kijken een wereld van verschil maakt en vooral gedragsproblemen vaak als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Je kunt het boek hier bestellen of natuurlijk bij je lokale boekhandel.
Meer artikelen:
Lees meer: Systemisch werken met kinderen, kan dat?
Lees meer: Hoe is jouw kind loyaal?
Lees meer: Sta je voor of achter je kind?
Lees meer: Halve kinderen na echtscheiding?
Lees meer: Waarom kwetsen ouders hun kinderen?
Lees meer: Over de vervolgopleiding systemisch/contextueel werk van Centrum Tea Adema
Bekijk ook: Verscheurde kinderen door loyaliteitsproblemen na echtscheiding
Bekijk ook: Dit doen kinderen als hun ouders gaan scheiden
Bekijk ook: Dit gebeurt er met kinderen als hun ouders vechten
Bekijk ook: Zo praat je het gemakkelijkst over je kinderen met je ex-partner
Bekijk ook: Een experiment voor meer rust en harmonie in huis
Geef een reactie