Is dat wel wetenschappelijk bewezen?
Die vraag komt met regelmaat terug als we het hebben over het programma Ik leer leren.
En Nee, volgens mij is het niet wetenschappelijk bewezen.
Althans niet door mij en misschien onderdelen ervan wel door anderen.
Als je echter de vraag stelt: ‘Werkt het?’ dan geef ik je een zeer volmondig JAAA.
Er zit nog best een kloof tussen iets wat werkt en iets wat wetenschappelijk bewezen is.
Immers wetenschappelijk onderzoek spreekt elkaar best vaak tegen.
Zeker als je het over leren hebt.
Wat is leren?
Als je gaat bedenken wat leren is, gaat het meestal over het je eigen maken van kennis die je vervolgens kunt toepassen in vaardigheden en gedrag.
Je kunt bewust leren en onbewust leren waarbij dingen automatisch lijken te gaan. Voor bewust leren moet je je inspannen en is herhaling nodig.
Leren gaat over betekenis geven, herkennen, associëren, onderlinge verbanden begrijpen en dat alles toepassen.
Dat is nogal wat en doen we ons hele leven door.
Als we het over leren hebben, gaat het echter meestal over kinderen die schoolse taken moeten leren.
Wat kan er mis gaan met leren?
We maken vaak de fout te denken dat de inhoud van de lesstof zorgt voor storingen in het leerproces.
Niets is minder waar.
Wanneer en kind, puber of volwassene alle seinen op groen heeft, gaat de inhoud erin als koek.
Als het dus niet om de inhoud gaat, is er iets anders aan de hand.
Door honderden kinderen te coachen op leergebied viel het me op dat de voorwaarden voor leren in orde moeten zijn om überhaupt kennis je eigen te kunnen maken.
Steeds opnieuw kwamen een paar onderwerpen naar voren:
- Leerstrategie die niet helpend is
- Leerstijl die niet past bij het kind of bij het vak
- concentratiemoeilijkheden
- faalangst of een idee van faalangst of zogenaamde fixed mindset
- motivatieproblemen die vrijwel altijd te maken hebben met niet weten hoe en waar iets voor nodig kan zijn
- Alles op het gebied van regulatie van emoties en plannen en organiseren; de zogenaamde executieve functies
Wat als leren niet gaat?
Als het leren niet gaat, ligt het dus meestal aan bovengenoemde zaken samen met de ideeën die kinderen en hun ouders hebben over zichzelf en over leren.
We zijn geneigd naar het zoeken naar een oorzaak als zaken niet lopen zoals we zouden willen.
Echter, zo’n diagnose helpt meestal geen steek verder omdat je eigenlijk een oplossing wilt.
En dan moet je gaan onderzoeken waardoor iets WEL beter gaat en waarom het NOG niet goed lukt.
Dan kom je heel vaak uit bij leerstrategie en leerstijl.
Wat is een leerstrategie?
Een leerstrategie is hoe je iets aanpakt.En daar zit een zeer grote diversiteit in. Je kunt het bovendien handig aanpakken of onhandig.
Een paar voorbeelden:
- Begin je bij het begin en werk je dan door tot je klaar bent
- Kun je je aandacht op je taak richten en je werk organiseren
- Kijk je eerst even vluchtig door wat je moet doen
- Haak je af als het te moeilijk wordt of als je een fout maakt
- Heb je even tijd nodig voordat je kunt beginnen
- Kijk je je werk nog even na of leg je het weg als je klaar bent
- Begin je heel enthousiast en stop je als het saai wordt
- Kun je volhouden en doorgaan ook als het tegenzit
- enz.. enz
Wat het mooie is aan een strategie is dat wij mensen gewoontedieren zijn.
Op een dag merkte ik een prachtige overeenkomst op over hoe kinderen leren fietsen. En na verloop van tijd leek er zelfs een overeenkomst te zijn met hoe kinderen worden geboren.
Illustratief was het kind wat een wat moeizame geboorte had gehad.
Hij had veel tijd nodig om aan veranderingen te wennen en vertelde me zelfs dat dit meestal drie maanden duurde.
Toen ik hem vroeg wanneer de drie maanden om zouden zijn voor zijn probleem waarvoor hij bij me kwam, vertelde hij me dat dit nog 2 weken zou duren.
Onze gezamenlijke conclusie was toen dat hij een afspraak voor niets had en dat het over 2 weken wel opgelost zou zijn.
Met leren gaat het net zo:
- Pak je het slim aan, blijf dit doen
- Herken je dat je een steun in de rug nodig hebt bij moeilijke opgaven, vraag dan hulp
- Heb je de neiging om als een speer door de lessen heen te gaan, doe het wat langzamer
- Heb je de neiging weer in je veilige holletje te kruipen, neem de uitdaging aan wat er te beleven is
Het is dus zinnig om te onderzoeken welke aanpak een kind heeft. Is dat handig dan houd je het zo, maar het kan wijs zijn om gedurende je leven verschillende strategieën van aanpak te leren.
Wanneer je bij het leren een verschillend aanpak hanteert, kun je hogere cijfers halen als je doet wat van nature bij je past.
Wat is een leerstijl?
Leerstijlen worden al snel verward met leerstrategieën. Het is echter totaal iets anders.
Leerstijlen gaat over hoe je lesstof verwerkt en hoe je je hersenen en je zintuigen gebruikt. Je hebt het dan bijvoorbeeld over:
- Beelddenken
- Leren door luisteren
- Leren met je linkerhersenhelft of met je rechterhersenhelft
- Leren door te doen
Dat is totaal iets anders. Bovendien wordt er hier vaak een beroep gedaan op de leerkracht. Deze zou lesstof vooral via beeld, geluid of doe opdrachten moeten aanbieden.
Daarnaast zijn er nog de leerstijlen van Gardner die gaan over nog meer talenten zoals muziekgevoeligheid, taal, rekenen, samen of alleen, beeldleren, leren door te doen of leren op gevoel. Ook deze leerstijlen zijn omstreden en dat ligt voor mijn gevoel eraan dat mensen zijn geneigd tot diagnosticeren. En niemand is alleen het ene of het andere.
En dan wordt het spannend en vallen de wetenschapper over elkaar heen.
Want zowel voor als tegen leerstijlen is van alles in te brengen. Immers men spreekt elkaar tegen of we wel echt alleen kunnen leren vanuit een linker of rechterhersenhelft. Of dat je een beelddenker bent of een wiskundige.
De leerstijlen zoals ze genoemd worden in de theorie sluiten iets van andere leerstijlen buiten. Er wordt dan een soort van diagnose gesteld dat je iets bent. En dat suggereert dat dit in je persoonlijkheid zit en een aangeboren eigenschap.
De ene zegt dat het volstrekte onzin is en de ander gelooft er heilig in.
Waar ik wel in geloof en waarvan ik zie dat het werkt
Ik zag in de loop der jaren een enorme differentiatie in hoe kinderen hun taken aanpakken. Het ene kind is meer geneigd tot een visuele leerstijl en het andere kind pakt het meer rekenkundig of taalkundig aan.
Ik heb nog nooit een kind of volwassene op één leerstijl kunnen betrappen.
Wel op een voorkeur.
En zoals het met een strategie is, kun je ontdekken of iets voor je werkt of dat het tegen je werkt. Werkt het voor je, dan doe je er meer van. Werkt het niet, dan vind je een andere manier.
Wat we bij Ik leer leren doen is ontdekken wat de primaire leerstijl van een kind is. Daar komen vaak meerdere stijlen uit en dan is het handig om te ontdekken voor welk vak een stijl meer of minder handig is.
Haal je hoge cijfers, dan pak je het waarschijnlijk slim aan en past dit bij je leerstijl.
Haal je op een vak lage cijfers dan kun je onderzoeken welke manieren er meer zijn om je in te bekwamen.
Gardner noemde dit matching en stretching: Je sluit aan bij wat gemakkelijk gaat en daagt uit om andere manieren te onderzoeken en je eigen te maken die ook zorgen voor resultaat.
En in de laatste les van Ik leer leren prikken we de discussie over de leerstijlen door. We oefenen woordjes in verschillende leerstijltesten en kijken waar de hoogste score is.
Bij het doorvragen hoe iemand de woordjes het beste heeft onthouden, blijkt elke keer opnieuw dat niet alleen de leerstijl uitmaakt voor het resultaat, maar ook vooral de leerstrategie en verschillende geheugentechnieken.
En voordat we alle leraren en coaches in een leerstijl mal duwen, lijkt het mij zinvol om kinderen bewust te maken van hun leerstijl en hun leerstrategie zodat ze een keuze hebben.
En de praktijk leert dat daarmee ook veel problemen op het gebied van concentratie, faalangst en motivatie verdwijnen.
Wil je meer weten over Ik leer leren, kijk dan op de website en vind daar ook een trainer die kinderen, pubers en jongeren helpt bij jou in de buurt!
Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming.
De link mag gedeeld worden op social media.
Meer artikelen:
Lees ook: Wie flexibel is, krijgt meer
Lees ook: 13 redenen voor concentratieverlies en onoplettendheid
Lees ook: Het slagveld van Havo 2 en Vwo 2
Lees ook: Luikjes open of dicht: Je hersenen gebruiken
Bekijk ook het filmpje: Leren als een vlinder: De beelddenker
Bekijk ook het filmpje: Leren als een bever: De doener
Bekijk ook het filmpje: Leren als een buizerd Strategie en logica
Bekijk ook het filmpje: Leren als een dolfijn: Hooggevoelig
Bekijk ook het filmpje: Leren als en giraf: Introvert
Bekijk ook het filmpje: Leren als een aap: Extravert
Bekijk ook het filmpje: Leren als een schildpad: Ritme en klanken
Bekijk ook het filmpje: Leren als een papegaai: Praatjesmaker
Bekijk ook het filmpje: Leren als een kameleon: De alleskunner
Geef een reactie