Na verloop van jaren gaat het wel over. Alhoewel er volwassenen blijven die roepen: ‘Dit is niet eerlijk’.  De meeste mensen leren na verloop van tijd het onderscheid maken tussen iets wat nodig is en iets wat eerlijk is. En dat is precies waar het over gaat.

Oneerlijkheid begint al in de wieg

Niet alleen maakt het verschil in welke wijk, stad of land je wieg staat, ook de mate van aandacht die een baby krijgt verschilt met een ouder kind. Het kind dat geboren wordt in armoede, merkt vaak levenslang dat hij over minder luxe en gemak beschikt dan het kind wat bij de geboorte al in weelde baadde.

Los van maatschappelijke oneerlijkheid is er nog een ander soort onrecht waar kinderen en ook volwassenen behoorlijk last van kunnen hebben en dat is het verschil in de onderlinge behandeling die je ten deel valt. Zo moet je peuter ermee dealen dat het babybroertje of zusje alle aandacht naar zich toetrekt en hij zelf niet meer het centrum van het bestaan is voor zijn ouders.

Het gaat maar door……

Vanaf het moment dat je kind naar school gaat, wordt hij dagelijks geconfronteerd met onrecht.
Want sommige kinderen:
  • krijgen vaker een beurt om te laten zien wat ze kunnen
  • mogen de leukste klusjes doen
  • worden meer uitgenodigd voor speelafspraakjes en feestjes
  • kunnen na de les leuke spelletjes spelen omdat ze eerder klaar zijn met een taak
  • krijgen grotere cadeaus op de verjaardag
  • worden gefaciliteerd met een eigen werkplek, extra tijd voor een toets of een koptelefoon
  • winnen prijzen voor werkstukken die ouders gemaakt hebben
  • krijgen altijd eerst het lekkerste en het grootste

Niet alleen op school lijken sommige kinderen de geluksvogels, ook in hun volwassen leven lijken ze meer te profiteren van voordeeltjes of hebben domweg meer geluk.

Waarom hij wel en ik niet?

Wanneer er verschillen zijn in de behandeling van kinderen stellen zij, vaak terecht, de vraag: ‘Waarom hij wel en ik niet?’

Deze vraag is ongelooflijk belangrijk en vooral het antwoord gaat voor een kind het verschil maken

Met de vraag waarom iets niet eerlijk is, is er een belangrijk leermoment voor je kind ontstaan. De leertaak op dat moment is dat kinderen beseffen dat er ongelijkheid is en een gevoel van onrecht. Voor je kind kan dit een enorme klus zijn om ter plekke te leren accepteren dat er verschillen zijn. Niet alleen een verschil in capaciteiten, aanleg en karakter, maar vooral dat er voorrang kan zijn in behandeling. Daarmee is er ook een partij die achtergesteld wordt.

De leertaak voor onrecht is: leren dit te accepteren en zelfs een ander iets leren gunnen

Het is zelfs zo dat als je kind onrecht en oneerlijkheid leert accepteren, hij dit daarna kan bestrijden op een effectieve manier mocht dit nodig zijn.

Je kunt pas een vijand bestrijden als je deze eerst recht in de ogen hebt gekeken en geaccepteerd als feit.

Waar gaat het fout?

Het lijkt in de opvoeding een tendens dat ouders alles eerlijk willen doen:

  • is een broertje jarig?  Dan moet zusje ook een cadeau
  • alle kinderen mogen even laat naar bed
  • als zusje iets leuks heeft, moet broertje ook een fijne dag hebben
  • alle kinderen hebben recht op hun eigen quality time
  • krijgt het ene kind iets meer bv voor een hobby of een sport dan moet het andere kind gecompenseerd worden
  • als je als ouder de centimeter erbij houdt om koek en chips te verdelen, heb je een groot probleem

Terwijl je als ouders je stinkende best doet om het voor al je kinderen gelijk en eerlijk te maken, besef je niet dat je juist je kinderen een groot onrecht aandoet, namelijk:

Als je je kinderen gelijk behandeld, ontken je hun uniciteit en verwaarloos je wat ze echt nodig hebben

Het gevolg is dat juist doordat je als ouder zo je best doet, je kinderen meer oog hebben voor de kleinste sporen van oneerlijkheid. Waarop ze uiteraard luidkeels gaan protesteren. En jij vervolgens weer moet compenseren.

Zelfs van leraren krijg ik regelmatig de vraag hoe om te gaan met kinderen die hun ongenoegen kenbaar maken omdat andere kinderen in hun ogen ergens voordeel van hebben.

Waar zijn we mee bezig als kinderen volwassenen tot de orde gaan roepen?

Wat kunnen wij volwassenen doen?

Misschien moeten wij zelf allereerst accepteren dat we:

  • oneerlijk doen ten opzichte van onze eigen en andermans kinderen
  • onmogelijk iedereen gelijk kunnen behandelen.
  • ons ene kind gemakkelijker in de omgang vinden dan ons andere kind
  • onszelf in de stress jagen om alles goed en perfect te doen
  • misschien weer eens meer mogen leren zeggen: ‘omdat ik het zeg en punt uit’
  • leren dat wij de grote zijn en daarnaar handelen zodat de kleine op ons kan vertrouwen
  • perfect kunnen onderscheiden wat ieder kind nodig heeft en daarnaar handelen ook al verschilt dit van zijn broertje of zusje
Het is mijn ervaring dat als je als volwassene de leiding neemt en hier vanzelfsprekend mee omgaat, het voor kinderen geen enkel probleem is als ze worden achtergesteld. Je kind vertrouwt erop dat hij krijgt wat nodig is als de tijd daar is en hoeft er niet om te piepen.

Sterker nog, in klassen waar de juf of de meester met grote vanzelfsprekendheid kinderen voortrekt omdat die kinderen het nodig hebben, is nooit gedoe.

In ons gezin van herkomst en ons eigen gezin waren grote verschillen in wat de kinderen kregen. De ene kreeg door ziekte meer aandacht en de ander door sport of studie meer op materieel gebied. En nooit, nooit hebben wij en onze kinderen elkaar er op aangesproken omdat we er op konden vertrouwen dat we kregen wat paste. Tot op de dag van vandaag. En nu als volwassenen gunnen we elkaar nog steeds het allerbeste en dragen daar zelfs aan bij.

Als je je gezien voelt in wie je bent, maakt het niet uit als je niet altijd krijgt wat je wilt of nodig hebt

Hoe kunnen we kinderen helpen bij gevoelde oneerlijkheid?

Meestal ga je je verdedigen wanneer je kind je aanspreekt op oneerlijkheid en ga je uitleggen waarom je iets doet of laat. Je kind krijgt hierdoor de indruk dat het onrecht waar is want anders hoef je je toch niet te verdedigen?
Vaak zeg je dat je snapt dat je kind zich oneerlijk behandeld voelt en via het woordje ‘maar’ ga je  alsnog uitleggen waarom het niet zo is.
Helaas: je verdedigen is zinloos en levert meestal meer discussie op
Het is belangrijk dat je je kind volstrekt serieus neemt in zijn gevoel van onrecht. In zijn beleving is het oneerlijk dat een ander kind voorrang krijgt. Je neemt je kind serieus door dit letterlijk te zeggen:
‘Jij vindt het oneerlijk dat……..’

Als je op deze manier start, geef je je kind de gelegenheid om te erkennen dat wat hij voelt waar is en dat jij hem begrijpt.

Vervolgens kun je vragen stellen. Bijvoorbeeld waarom hij denkt dat het oneerlijk is. Op deze manier kom je erachter wat het kind pijn doet en kun je vervolgens veel beter uitleggen wat de reden is voor het voortrekken of de oneerlijkheid.
Je legt uit dat ieder kind krijgt wat het nodig heeft omdat ieder kind verschillend is. Bijzondere kinderen mogen dingen doen die andere kinderen niet mogen.

Stel ook altijd de vraag of het kind denkt dat jij hem niet zo lief vindt als het andere kind
Voor vrijwel alle kinderen (en ook volwassenen trouwens) gaat het uiteindelijk niet om wat een ander krijgt, maar om de vraag of hijzelf goed genoeg is en oké wordt gevonden.
Als het je lukt, om je kind in zijn nood om er te mogen zijn, te zien en te horen, zal je kind geen jaloezie of oneerlijkheid meer hoeven te ervaren.
Vind je kind het nog een beetje moeilijk om het verschil in aanpak te accepteren, dan kun je altijd nog de vraag stellen: ‘Als je broertje vieze medicijnen moet nemen of straf krijgt, wil jij dat dan ook?’
Met het antwoord op die vraag kun je nog beter uitleggen dat je kind erop mag vertrouwen dat jij hem geeft wat nodig is en dat jij hem ziet en hoort in zijn nood van oneerlijkheid.
Zo leert je kind gaandeweg volwassenheid dat de wereld oneerlijk is en dat hij als volwassene niet als een kind hoeft blijven roepen dat iets niet eerlijk is en dat hem onrecht wordt aangedaan.

Meer artikelen:

Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)