Wat als de inbrekers terugkomen?

Ik had het kunnen weten.
Deze afspraak was helemaal niet nodig geweest. We hadden het ook telefonisch kunnen doen. Maar het was weer helemaal mis met Hans, dus drong zijn moeder aan op een afspraak.

En zo zaten ze dus weer voor me.

Een jaar geleden

Hans was al eerder bij mij geweest omdat hij niet meer sliep. Er was op een avond ingebroken, met veel schade in en aan het huis. Sindsdien was hij bang om te gaan slapen en als dat al lukte, werd hij vaak wakker. Overdag was hij schrikachtig. Z’n ouders hadden van alles geprobeerd maar Hans werd steeds vermoeider. Het hele gezin leed er intussen onder.

In de sessie van vorig jaar hadden we het over inbrekers. Hoe inbrekers eruitzien en wat voor soort mensen dit zijn. We spraken uitgebreid over veiligheid en hoe het hem tot dan toe was gelukt om te slapen.

Onze conclusie was dat hij opnieuw moest leren vertrouwen dat hij veilig was, dat zijn ouders hem niet alleen zouden laten en dat de inbrekers waarschijnlijk nooit terug zouden komen. Als ze dat wel deden, zouden ze geld en spullen willen, niet een jongen van 10 jaar.

We maakten samen met zijn moeder een concreet slaapplan om mee te oefenen.

Geen nieuwe afspraak

De moeder van Hans wilde direct een volgende afspraak maken. Grappig genoeg wil iedereen bij angst een nieuwe afspraak. De angst dat de angst niet over is en terugkomt, zet de toon. Ik weigerde. Als ik een nieuwe afspraak maak, geef ik onbewust de boodschap dat ik geen vertrouwen heb in wat een kind en zijn ouders kunnen bereiken.

Aan het eind van een coachingssessie over angst neem ik altijd wat extra tijd. Ik peper nog even in wat ze me hebben verteld en waar ze vertrouwen uit kunnen halen. Het komt goed. Uiteraard mogen ze altijd bellen als het misgaat.

Terugval

En nu zat hij weer voor me met zijn moeder. Ze keken beiden somber en Hans’ hoofd zakte tussen zijn schouders. Hij sliep al een week niet meer en ze waren terug bij af. De week ervoor was de klok een uur terug naar wintertijd gegaan en nu was het weer donker wanneer hij naar bed ging. Zijn gedachten gingen dan weer terug naar de inbrekers.

Ik keek hem goed aan. Ik kon hem bijna zien liggen woelen in zijn bedje, kijkend naar de schaduwen op de muren. Logisch, dat de monsters van inbrekers dan zomaar tevoorschijn ploppen.

Ach, jongen toch.

‘Wat hebben we vorig jaar ook alweer gedaan toen jij hier was?’ vroeg ik hem. Hij wist het nog precies en vertelde hoe ze hadden geoefend.
Ik trok mijn wenkbrauwen in mijn haargrens en sperde mijn ogen open. ‘Vertel eens, hoe kan het dat je dat nu niet hebt gedaan? Je hebt een jaar heerlijk geslapen, nu ben je weer geschrokken en vergeet je wat je kunt doen. Dat is toch raar?’

Nu keek hij mij met grote ogen aan en richtte toen zijn blik op zijn moeder. ‘Helemaal vergeten,’ zei hij.

Zo werkt het

Gelukkig weet ik hoe het werkt en kon ik het probleem snel tackelen. Het is volstrekt normaal dat gelijksoortige omstandigheden een oude angst onmiddellijk weer kunnen triggeren. Dat was bij Hans ook gebeurd.

Opeens lag hij weer in het donker in zijn bed en kwam alles over de inbrekers zomaar weer naar boven. Omdat hij alleen was en het hem overviel, had hij geen weerstand. Ook zijn ouders werden overvallen door deze plotseling hernieuwde angst. Zij gleden met hem in de kramp van ‘niet weer dat drama’. Zo kon het gebeuren dat binnen een week het niet-kunnen-slapen-drama compleet uit de hand liep.

Maar gelukkig hadden ze mijn nummer nog.
En was ik zo dom om ze te laten komen.

De enige oplossing

Uiteraard liet ik ze even hun verhaal vertellen, maar niet te lang. Want als ik ze de kans gaf om uitentreuren hun probleem te schetsen, gaf ik ze ook de kans om te her-traumatiseren waardoor het probleem weer groter werd. Vandaar dat ik al zo snel de vraag stelde over wat we het jaar daarvoor hadden gedaan.

Ze hadden mij het hele jaar niet nodig gehad en dit betekende volgens mijn inschatting dat het slaapprobleem was opgelost.

Het enige wat werkelijk interessant is, is hoe hen dit gelukt is.

‘Wanneer je vanaf nu weer gaat doen wat we vorig jaar hebben bedacht,’ zei ik tegen hem, ‘zou dat lukken?’
‘Ik denk het wel,’ zei hij, ‘toch, mama?’
Zonder verder door te vragen zei ik: ‘Nou, dan zijn we klaar.’

Omdat er nog geen vijf minuten waren verstreken en moeder nog geen slok van haar koffie had genomen, liet ik ze zonder betaling vertrekken.

Waarom had ik kunnen weten dat het in vijf minuten gepiept zou zijn?

Angst is een emotie die bij het leven hoort en heel gezond is. We kunnen niet zonder angst omdat dit ons scherp en alert houdt. Wanneer we geconfronteerd worden met onze angst, voelt dat heel naar. Ieder mens leert met zijn angsten omgaan en hanteert eigen strategieën met en om zijn angst heen.

Als coach is het van belang dat ik allereerst vraag hoe het een kind en zijn ouders lukt om met de angst om te gaan en wat helpt bij het overwinnen van angst.
Hans had zijn angst overwonnen en het was een jaar lang goed gegaan. Ik hoefde dus alleen maar te vragen wat had geholpen en hoe het hem was gelukt. Hij kon het me zo vertellen en hij schaamde zich een beetje dat het weer zo erg was geworden. Toen ik hem in alle ernst voorstelde om weer hetzelfde te doen als vorig jaar, was het binnen een minuut geregeld.

Waarom moeten we terughoudend zijn met controleafspraken over angst?

Voor Hans was een afspraak niet nodig. Ik had het telefonisch met zijn moeder kunnen regelen. Iets wat ik bij alle klanten met angst daarna ook heb gedaan. Het is zelden zo dat er toch nog een afspraak gemaakt moet worden.

Vooral bij hulpvragen op het gebied van angst wil ik terughoudend zijn om te voorkomen dat ik afhankelijkheid creëer door kind en ouders te veel en te lang aan het lijntje te houden. Het stimuleren van zelfredzaamheid, het leren (opnieuw) op zichzelf te vertrouwen en helpende strategieën te ontdekken moeten voorop staan.

Wat Hans betreft vermoed ik dat hij inmiddels niet meer bang is voor inbrekers. Ik heb hem al ruim acht jaar niet gezien of gehoord. Misschien is hij zelf wel inbreker geworden.

Leren hoe je kinderen kunt helpen hun angsten te overwinnen?

Volg dan de online opleiding Kinderen helpen bij angst en faalangst. In deze opleiding krijg je alle tools, interventies en achtergronden die jou helpen effectief ouders en kinderen te helpen!

Meer artikelen:

Lees ook: De valkuil van geruststellen
Lees ook: Enge mannen in het donker
Lees ook: De juf heeft een boos hoofd en een harde stem
Lees ook: Nooit meer bang om flauw te vallen
Lees ook: Bezorgde ouders maken kind ongelukkig
Bekijk ook: 3 redenen waarom kinderen niet naar school willen
Bekijk ook: Hoe erg is het als je kind niet vertelt?
Bekijk ook: Hoe kun je leren moed te hebben?
Bekijk ook: Doorzetingsvermogen