En toen werd het stil.
Dat gebeurt trouwens best vaak als ik met pubers en hun ouders in gesprek ben.
Ze zijn het grondig oneens, willen gelijk van de ander en zien elkaar bijna als vijanden waarbij er regelmatig pijnlijke verwijten over en weer uitgesproken worden.
En uiteraard willen ze allebei van mij het verlossende woord en nog liever dat ik het eens ben met één van de partijen. En dus oneens met de andere partij.
Helaas zal beide niet gebeuren.
Het enige wat ik kan doen is vragen stellen en vertalen van de verschillende behoeften.
En dan is het raak en valt het even stil…..
Wat is er aan de hand met pubers?
Pubers zijn in de groei en dat is letterlijk en figuurlijk. Letterlijk is niet zo moeilijk om te observeren, maar die groei die zich vooral innerlijk, psychologisch en emotioneel voltrekt is nog wel vaak een lastige.
Het ene moment heb je een gezellige en meewerkend kind bij je in huis en het volgende moment een mokkende puber die het nergens mee eens is.
Het belangrijkste wat pubers hebben te doen, is zich losweken van hun ouders en een zelfstandig en autonoom denkend wezen worden. En dat gaat met horten en stoten want welke 14- of 16-jarige heeft op een rijtje wat het precies wil en hoe hij dat kan bereiken?
Voor veel volwassenen is dat al een hele klus, laat staan voor een hormonale stuiterbal. Dat kan gewoon zesmaal daags een andere mening en een ander doel hebben, afhankelijk van de impulsen die langskomen.
En dan die emoties en reacties van de puber
Lastig daarbij is ook nog eens een keer dat juist in deze levensfase er een gebrek lijkt te zijn om emoties goed te kunnen lezen op gezichten. Het aanvoelcentrum voor emoties in de puberhersenen is als het ware tijdelijk uit. Het functioneert niet en daardoor trekt een puber allerlei conclusies over boosheid, afwijzing en negeren die er feitelijk niet eens zijn.
Dan heeft de gemiddelde puber ook nog eens de neiging overal op te reageren. Dat kan zijn met verregaande aanpassing (meestal buitenshuis) of met veel lawaai en protest (meestal binnenshuis).
Een beetje ‘normaal’ en rustig reageren op situaties zit er meestal niet in en hoe meer druk en stress, hoe meer de puber uit de bocht vliegt.
Dit betekent allemaal dat het dus voor een puber nog best heel moeilijk is om een beetje ‘normaal’ assertief en weerbaar te antwoorden en reageren op situaties. Het gaat al snel van het ene uiterste naar het andere uiterste.
Waarbij thuis de meest aangewezen plek is waar geëxperimenteerd kan worden met grenzen en gedrag want je ouders laten je uiteindelijk nooit vallen,
Toch?
Wat is er aan de hand met ouders van pubers?
De meeste ouders vinden het belangrijk dat hun kind uiteindelijk een goede burger wordt. Inclusief de best genoten opleiding die garantie geeft op een mooie baan, inclusief de vaardigheden voor het maken van verstandige keuzes, een fijne vriendengroep en ook nog een prachtige partner als het even kan.
Nergens tijdens het opgroeien van kinderen worden de verwachtingen voor de toekomst van een kind zo uitgedaagd als tijdens de puberteit.
Veel kinderen veranderen in korte tijd in brutale monsters, smerige holbewoners, aan hun laars lappende afspraken overtreders, calculerende in eigen voordeel burgers, asociale tafelgenoten, schermklevers en veelvraten.
Waar je als ouder dacht dat je met realistische afspraken, rekening houdend met het intense puberleven de strijd zou winnen, blijkt toch vaak dat er een intense ondergronds behoeftenstrijd losbarst.
En dan wordt het interessant…….
Want ouders vragen zich regelmatig af waar het toch zo mis gaat tussen hen en hun kind.
De puber thuis en de puber elders
Zoveel ouders heb ik al gehad die soms hun handen ten hemel heffen in pure wanhoop en ook woede.
Want waarom kan zoon of dochter:
- zich elders wel goed gedragen?
- thuis komen met een oorlogshouding?
- zich door vrienden mee laten slepen in ontoelaatbare situaties?
- bij leraren niet voor zichzelf durven opkomen?
- ouders voor hun karretje spannen om iets voor elkaar te krijgen?
- weigeren mee te werken in het gezin?
- broertjes en zusjes treiteren?
Hoe kan het zijn dat hun kind totaal niet weerbaar is buitenshuis en binnenshuis een ware tiran is?
Complimenten voor de opvoeding
Als antwoord ontvangen deze ouders overigens altijd eerst van mij een compliment.
Immers, kennelijk hebben ze hun kind zo goed opgevoed dat het zich buitenshuis goed weet aan te passen en zich voorbeeldig kan gedragen.
Dat kunnen ze dan toch maar vast op hun opvoedvaardige conto schrijven.
Kan een puber weerbaar zijn?
En dan die puber.
Thuis kun je mooi oefenen met het spanningsveld autoriteit en autonomie.
Je kunt naar hartenlust oefenen om tegen te spreken, je mening leren verwoorden, extreme standpunten innemen om mee te oefenen en dwars liggen omdat je nu eenmaal een puberhormoon dwars hebt liggen.
En ook omdat het de bedoeling is dat je je mentaal scherpt aan volwassenen en wie kun je daar beter voor gebruiken dan hen die zo dierbaar zijn?
Agressief of sub-assertief
Meestal is in deze thuishouding van een puber niets van enige weerbaarheid te bespeuren en zou je het vooral agressief kunnen noemen want er is weinig compassie en invoelingsvermogen voor anderen.
Buitenshuis zijn vele pubers sub-assertief, dat wil zeggen dat het soms lijkt alsof ze voor zichzelf opkomen, maar ze laten over zich heen lopen, klagen, zeuren en proberen op slinkse wegen hun zin te krijgen. Is het niet op het moment zelf dan via roddelen en zeuren op een ander moment waarbij ze soms ouders hun klusje laten klaren bij bijvoorbeeld leraren.
Voor pubers is het dus ongelooflijk moeilijk om assertief te reageren op situaties. Ze stuiteren meestal van het ene uiterste naar het andere.
Hun:
- ‘in storing liggende’ hersenen
- onvermogen om emoties in te schatten
- nog tekortschietende vermogen om genuanceerd te kunnen denken
- de gierende hormonen als extra sausje die de chaos compleet maakt
zorgen ervoor dat weerbaarheid voor pubers heel ingewikkeld is en vaak van het ene uiterste naar het andere schiet.
Maar….. er is een uitweg…..
Elegant communiceren
Tijdens de talloze coachingsgesprekken met pubers en met hun ouders, heb ik op een dag een list verzonnen.
Door de situaties, vragen en gedrag letterlijk uit te vergroten en ‘uit te spelen’, kom je op een interessante vierde optie naast agressief, sub-assertief (of domweg over je heen laten lopen) en assertief.
De vierde optie is om de puber uit te dagen om te leren elegant te communiceren, dan wel op een elegante manier je zin te krijgen.
Hier begint de pret:
Waar de doorsnee puber in eerste instantie niet een slijmerd wil worden, ziet hij daarna al heel snel de winst in om te leren op elegante manieren je zin te krijgen.
Wanneer we er dan wat situaties onderzoeken en de verschillende opties in woord, houding en gedrag uitwerken, krijgen ze er lol in wanneer ze merken dat het eigenlijk heel simpel is om ouders, leraren, vrienden en collega’s mee te krijgen met hun standpunt.
In feite leren ze vrij gemakkelijk hoe ze zich kunnen opstellen om als winnaar uit de bus te komen zonder de ander tekort te doen of boos te maken.
(Disclaimer… Helaas, wanneer de hersenen en emoties teveel in storing zijn, mislukt deze actie. Alhoewel mijn ervaring is dat ze het vaak naderhand wel op kunnen pakken en het met de betreffende persoon weer in orde kunnen maken))
Duss…. weerbaarheid bij een puber is er meestal niet, maar is op een vrij eenvoudige manier aan te leren.
Wat speelt er dan tussen ouders en puber?
Waar het vaak mis gaat tussen ouder en puber is dat veel ouders hun eigen behoeften niet zo heel helder hebben.
Ze hebben ooit bedacht dat ze hun kind alles wilden geven wat ze konden en ook heel vaak dat hun kind niet mocht lijden zoals ze zelf vaak geleden hebben onder hun ouders.
Heel vaak kom ik tegen dat ouders hierdoor jarenlang hun kind ontzien en weinig van hen vragen.
Op een dag wordt het kind dan puber en mag er zeker iets worden verwacht qua zelfstandigheid, autonomie, mee helpen met taken en ook zeker op het gebied van netjes communiceren met elkaar.
Veel ouders gaan dan eisen en grenzen stellen aan het gedrag en houding van het kind, maar die heeft intussen minder geleerd om wederkerigheid te leren tonen naar ouders.
Door het gedrag worden veel ouders ook getriggerd in hun waarden op het gebied van samenwerking, fatsoen en toonzetting en dan is het feest compleet.
Wat is de oplossing tussen ouders en pubers?
Wat steeds opnieuw naar voren komt als werkende oplossing, is samen onderzoeken wat de waarden van ouders zijn en vooral wat de verschillende zijn in behoeftes.
Want de behoeften van ouders en puber liggen vaak mijlenver uit elkaar en het is de kunst om die helder te krijgen.
Mijn rol is meestal alleen maar om enige uitleg te geven hoe het werkt tussen ouders en kinderen met betrekking tot de puberteit en met elkaar in gesprek kunnen gaan.
Daarnaast hoef ik meestal alleen maar te benoemen wat ik waarneem aan behoeften zoals:
- “Maar vader, hij zegt in feite alleen maar: “ik mis je papa”
- “Je moeder zegt dat zij niet wil dat jij het zo zwaar krijgt als zij het had en nu blijkt dat het haar niet gelukt is……”
- “Als zij zo verdrietig wordt van jouw verwijt: is dat wat je wilt?”
- “Dus je bent meegekomen naar een kindercoach op jouw leeftijd omdat je de relatie met je ouders zo belangrijk vindt?”
- “Wist je dat hij zo zijn best deed om de sfeer in huis goed te houden, maar dat het hem niet lukt en dat dit zo frustreert?”
- “Wist je dat je moeder dit zo verschrikkelijk belangrijk vindt?”
En vrijwel altijd wordt het dan stil.
En als het stil wordt, kunnen we verder en eraan werken hoe ouders en pubers weerbaar met elkaar kunnen communiceren zonder dat er slachtoffers vallen.
Wil je als ouder de band met je puber warm en goed houden ondanks de moeilijke periodes die deze fase met zich meebrengt? Volg dan de workshop ‘Voer een goed gesprek met je puber’.
Wist je dat in de training ‘weerbaar communiceren‘ een extra workshop is toegevoegd voor ouders en een workshop voor ouders en pubers samen?
En wist je dat deze workshops prachtige resultaten geven binnen gezinnen?
En wist je dat je binnen tien minuten helder hebt welk grondpatroon iemand heeft qua communicatie door de prachtige test waarmee de training ‘weerbaar communiceren‘ begint?
Wist je dat het leren werken met deze training snel te leren is en dat de training zo is opgebouwd dat je alle benodigde informatie gemakkelijk bij de hand hebt?
Wil jij ook werken met de training weerbaar communiceren? Volg de link en lees alle informatie.
Zoek je als ouder een trainer, deze vind je onder andere bij de rode vlaggetjes op de kaart van Ik leer leren trainers.
Meer artikelen:
Lees ook: Jong geleerd is oude gedaan, de executieve functies.
Lees ook: Puberteit: Een drama of genieten?
Lees ook: Overgaan, afstromen of zitten blijven?
Lees ook: Wie ruimt jouw rotzooi op?
Lees ook: Je wilt toch geen slijmbal zijn?
Bekijk ook: Slimme manieren voor pubers om hun conflicten op te lossen
Bekijk ook: Wanneer kan een puber met vrienden op vakantie?
Bekijk ook: Wat is Pro-sociaal gedrag en waarom is dit zo belangrijk voor pubers?
Geef een reactie