Waarom je niet hoeft te weten wat je kind denkt

Regelmatig hoor ik met name moeders uitroepen:
“Maar ik moet toch weten wat er met mijn kind is en weten wat het denkt?”
Het antwoord op deze vraag hangt uiteraard helemaal af van de leeftijd van het kind en van de situatie. Vanzelfsprekend is het niet dat je zou moeten weten wat er met je kind is en wat je kind denkt. Denk maar eens even mee…

De leefwereld van een kind

Wanneer een kind jong is en het naar verhouding veel om je heen beweegt, is het vrij gemakkelijk om in te schatten hoe het met je kind is. Meestal is dat vrij voorspelbaar en ook helemaal goed omdat jonge kinderen jou als ouder heel hard nodig hebben om de wereld om hem heen te leren begrijpen.
Dit wordt anders als het kind ouder wordt, naar school gaat en bij vriendjes en op sport bij anderen over de vloer komt en te maken krijgt met verschillende invalshoeken die het leven biedt.
Als ouder raak je steeds meer op de achtergrond betrokken en blijf je natuurlijk een hele belangrijke rol houden om de wereld overzichtelijk te maken voor je kind. Dit doe je door dingen te duiden, vragen, observeren en volgen waar je kind mee bezig is. Hierdoor blijft het kind de wereld en zijn rol daarin begrijpen en ontstaat ook het vertrouwen om de wereld tegemoet te treden.
Hoe ouder een kind wordt, hoe meer de ouder zich, soms noodgedwongen, terug trekt en hoe meer het kind andere invloeden deel laat zijn van zijn leven.

Autonomie

Een kind heeft als één van de belangrijkste leertaken om autonomie te ontwikkelen. ‘Ikke zelf’ zoals de peuter roept. En dat Ikke zelf wordt steeds belangrijker tot de puber die volop aan het oefenen is met autonomie en ontdekken. In de puberteit zie je ook steeds meer dat ouders veel minder tot geen idee hebben hoe hun kind over zaken denkt. En dat hoeft helemaal niet erg te zijn zolang er onderlinge betrokkenheid is en de puber vrij is om zijn mening te geven en het mogelijk is om met elkaar over onderwerpen te kunnen praten.

Welke redenen zijn er voor kinderen om niks te vertellen

Ieder kind is verschillend. Of een kind wel of niet iets vertelt, hangt ten eerste vaak samen met het karakter van het kind. Daarnaast maakt het natuurlijk uit of het kind het gevoel heeft of hij gehoord wordt en dat zijn verhaal serieus genomen wordt.
Het kan voor kinderen ook een reden zijn om hun mond te houden als ze merken dat ouders het moeilijk vinden als ze een eigen mening hebben of dat ouders zich ergens zorgen over maken. Het kind zet zijn eigen belang dan opzij.
Dit zie je bijvoorbeeld vaak bij echtscheiding of wanneer ouders verdrietig zijn of onder druk staan. Ook als ouders zich zorgen maken over het kind zelf, zal een kind zich vaak inhouden om ouders niet met meer zorgen op te schepen

Extravert of introvert?

Een extravert kind zal veel meer behoefte voelen om zo snel mogelijk en zo veel en zo vaak als het kan te vertellen wat er gaande is in zijn binnenste.
Een introvert kind heeft die behoefte veel minder. Dat is het kind wat bij mij in de praktijk aangemeld wordt omdat het zo stil is, in de klas zijn mond niet open doet en pas na weken vertelt wat er is gebeurd.
Veel leerkrachten en ouders maken zich hier zorgen over terwijl het gewoon de aard van het beestje is.
In deze tijd is het soms moeilijk te accepteren dat kinderen gewoon tijd nodig hebben om de zogenaamde kat uit de boom te kijken.
Ik vraag altijd eerst aan ouders of het kind zelf last heeft van de hulpvraag en of het kind het verder goed doet. Wanneer het antwoord JA is wil ik het kind niet zien. Met ouders spreek ik dan over introversie en wat dat inhoudt. Meestal herkent één van de ouders zich in deze beschrijving en wil dan graag voorkomen dat het kind het ook moeilijk heeft. Als we dan spreken over het feit of het leven de moeite waard is voor deze persoon en wat werkelijk nodig is dan zijn we er meestal snel uit.
Want ouders ontdekken dan dat dit kind zijn eigen leefwereld heeft. Als dit kind bij mij moet komen om gefikst te worden om als gebekt kind verder te gaan, doen we het kind ernstig tekort en vertellen we bovendien dat het niet goed is zoals het is.

Probleem oplossend vermogen

Wij als ouders hebben vaak de neiging om te willen weten hoe het met ons kind is zodat we kunnen ingrijpen als het fout loopt.
Voor het kind is dit echter meestal niet een goed idee omdat dit een kans voor het leren oplossen van de eigen moeilijkheden voorkomt.
Ook leert het kind dan niet dat je zelf op allerlei manieren in staat bent een naar gevoel aan te pakken en dat je opties hebt om met moeilijkheden en problemen om te gaan.
Bovendien leren kinderen dan niet hoe ze zichzelf kunnen leren geruststellen of zichzelf kunnen troosten als het tegenzit.
Het leren uithouden van een naar gevoel of niet weten wat je moet doen is een mooie kans om met tegenslag te leren omgaan.

Laat ze sudderen

Het kan heel verstandig zijn om je kind een poosje te laten sudderen op zijn moeilijkheden en je er niet mee te bemoeien. Ouders kunnen leren hun tong af te bijten en met name in de pubertijd is dat heel handig. Op die manier krijgt het kind de mogelijkheid om ook zelf het initiatief te nemen tot het vragen van hulp.
Immers, hoe mooi is het als je ontdekt dat je zelf moeilijkheden kunt oplossen en op je eigen wijze kan leren zaken op te pakken.

Zelfvertrouwen opbouwen

De enige manier waardoor een kind zelfvertrouwen leert opbouwen is door zaken zelf op te pakken. Kinderen die steeds maar geholpen worden en die zelf geen fouten maken of risico’s nemen, wordt de kans om te falen onthouden en daarmee ook de kans om trots te zijn op je prestaties.
Vertrouwen en zelfvertrouwen kun je alleen maar krijgen door te doen en te experimenteren met verschillende ervaringen en door veel fouten te maken.
Dit betekent ook dat je zelfstandig moet leren denken en dat je leert wanneer je je gedachten voor je houdt en dat je andere zaken deelt.
Daarnaast is het wijs dat het kind leert dat het niet altijd verstandig is om zijn gedachten met Jan en alleman te gaan delen en dat het soms verstandig is om bepaalde zaken niet te delen op social media.

Dusssss… ouders….

Voordat je weer vraagt wat je kind denkt, houd je even in.
Bedenk of het nodig is of je kind zijn hele binnenwereld met je deelt. Wiens behoefte staat er vooral voorop?
Is het die van jou als ouder of die van je kind?
Vraag je ook af of het nodig is om te weten wat er in je kind omgaat of dat het even mag worstelen met zijn moeilijkheden. En als er verder geen signalen zijn van zorgen over je kind of puber dan zou je best even kunnen wachten tot deze zelf mededeelzaam wordt.
En dan zou het best wel eens een heel erg leuk gesprekje kunnen worden als je niet zit te trekken, maar wacht tot de sluizen van de gedachten wereld van je kind voor jou opengaan…
En is dat (natuurlijk!!) nog heel moeilijk, lees dan nog eens de wijsheid van Kahlil Gibran nog eens: Je kinderen zijn je kinderen niet.

Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming.
De link mag gedeeld worden op social media.

Lees ook: Ouders bemoei je er niet mee
Lees ook: Waarom ik een kind geen kanjer of held noem
Lees ook: 7 manieren om moeilijke kinderen te helpen
Lees ook: Wanneer stoppen ouders met aanmoedigen van hun kind?
Bekijk ook het filmpje: Hoe krijgt een puber zijn leven op orde?
Bekijk ook het filmpje:  Waarom kunnen kinderen niet stoppen met moeilijk gedrag