“Dus…. ik moet mijn zoon leren een goede leider te worden……” zo zei de vader tegen mij. We hadden een poosje gepraat over zijn zoon die best een pittig kind was. Een hele leuke knul bovendien, maar zo moest vader eerlijk bekennen, hij had wel eens de neiging andere kinderen te pesten. En daar waren deze ouders op zijn minst niet bij mee.
Wanneer je als kindercoach als een zogenaamde stoplichtdenker te werk gaat, vraag je wat ouders en kind in de plaats willen van hun probleem. En dan kan het zo maar zijn dat je een kind wat pest wilt leren zich op te stellen als een goed leider. Dat biedt perspectief.
Welke vaardigheden hebben leidende kinderen
In eerste instantie denk je natuurlijk aan leiderschap. Maar wat is dat dan? Leiderschap begint vaak met zelfvertrouwen en een gezond gevoel van eigenwaarde. Daarnaast heeft een kind met leiderschap ideeën over waar het naar toe wil. Bij volwassenen zou je over visie spreken. Kinderen die de leiding nemen, weten vaak ook hoe ze ergens moeten komen. Ze zijn in staat andere kinderen te overtuigen en te motiveren van de route die zij willen nemen. Het leidende kind is ook vaak enthousiast en heeft energie die richting geeft.
Minstens zo belangrijk zijn echter de “zachtere” kanten van de leider in de groep en dan gaat het om hulpvaardigheid, empathie, begrip en inlevingsvermogen.
Vooral deze laatste vaardigheden zorgen ervoor dat het leiderschap van kinderen wordt geaccepteerd door andere kinderen. De leiders houden daarmee rekening met anderen en stellen zich niet egocentrisch op. Ze kunnen delen en gunnen andere kinderen ook het goede.
Leiderschap en pesten
Uit bovenstaande eigenschappen blijkt dat pestgedrag verre staat van leiderschap gedrag. Pestgedrag gaat over buitensluiten, een hogere positie innemen en een uit balans geraakt evenwicht van geven en nemen. Al deze drie onderwerpen kun je met de pester bespreken:
- Wat is de reden dat één of meer kinderen niet mee mogen doen?
- Is er een manier om het gepeste kind erbij te betrekken?
- Kun je begrip opbrengen voor het gepeste kind?
- Hoe kan het kind het voortouw nemen zonder andere kinderen tekort te doen?
- Hoe kan het kind andere kinderen motiveren iedereen erbij te betrekken?
Dit soort vragen zijn heel goed met kinderen te bespreken, zeker als er concrete voorbeelden van gedrag bekend zijn. Dit soort vragen zijn kansen om kinderen te doen groeien in hun sociale vaardigheden en leiderschap.
Pesten en minderwaardigheid
Er is ook een categorie kinderen die pest om zelf niet het onderspit te delven. Dit zijn vaak kinderen die zelf op de één of andere manier getraumatiseerd zijn. We zeggen dan tegen de gepeste kinderen dat de pesters eigenlijk een groter probleem hebben, maar blijven daarmee aan de zijlijn. Terwijl de pesters misschien meer onze hulp nodig zouden hebben dan de gepeste waar vaak veel voor is geregeld.
Een pester kan pesten om te voorkomen om zelf gepest te worden. Als dit kind moeilijk met zijn eigen emoties kan omgaan en misschien zelf veel vernedering heeft meegemaakt, kan het merken dat hij door zijn haat en agressie veel macht kan krijgen.
Deze macht voelt beter dan de machteloosheid die het in andere situaties misschien voelt, bijvoorbeeld thuis of in een andere groep kinderen. Deze pestende kinderen roepen dan wellicht net zoveel angst op als zij zelf ervaren op een andere plek.
Kinderen die neigen tot angst voor dit soort agressie lopen dan al snel achter deze leidende pester aan. Het vergt veel kracht van de meeste kinderen om zich af te keren van iemand die agressie vertoont. Veel beter kan je er dan voor kiezen om tegen deze agressor aan te schurken want dan ben je tenminste veilig.
De rol van volwassenen
In pestsituaties laten volwassenen het vaak afweten. Ze sluiten hun ogen voor wat er gebeurt en vele ouders beschermen allereerst hun eigen kind. Dat is natuurlijk prima en noodzakelijk, maar voor een pestsituatie is meer nodig.
Het kind wat pest omdat het nog niet zo’n goede leider is, is makkelijker te helpen dan het kind wat pest vanuit de eigen, vaak machteloze, situatie.
Met het eerste kind voer je een goed gesprek en houd je de vinger aan de pols.
Het tweede kind heeft hulp en stevige oordeelvrije leiding nodig, maar jammer genoeg gaan wij als volwassenen daar vaak aan voorbij en zetten het kind weg. We oordelen en veroordelen over dit kind en straffen het vaak op een manier die het kind (opnieuw) het gevoel geeft dat het niet goed genoeg is.
Willen we kinderen in pestsituaties helpen dan is het nodig dat wij als volwassenen sterk en volwassen ( :-) ) de leiding nemen en kinderen waarderen om wie zij zijn en niet om hun gedrag. Op die manier geven we de kinderen die nog stoeien met hun leiderschap een steuntje in de rug en geven we daadwerkelijke hulp aan misschien wel getraumatiseerde kinderen die pesten om te voorkomen dat zij gepest worden.
Dit vraagt dan van ons stevig leiderschap en voor alle kinderen een begripvolle houding waarbij we zelf het goede voorbeeld geven !!
En de zoon van de vader in mijn praktijk voorspel ik een mooi en behulpzaam leiderschap waarbij de vader een prachtig voorbeeld laat zien aan zijn zoon. Omdat hij nadenkt en in praktijk brengt wat voor hem goed leiderschap is en dat de ander daarin de hoofdrol speet.
Lees ook: Pesten bekeken vanuit systemisch perspectief
Lees ook: Ouders sta achter je kind
Lees ook: Prachtige wijze les
Lees ook: Zelfbewustzijn tegen pesten
Lees ook: Van pesten naar weerbaarheid en zelfvertrouwen
Lees ook: Over probleemgedrag
Lees ook: Smalle schoudertjes van een sterke meid
Geef een reactie