Zonder uitzonderingen schrikken ouders wanneer ze hun kind betrappen op het stelen van spullen. De eerste reactie is vaak boosheid en straf. Op zich is het goed de eerste reactie een duidelijke te laten zijn, omdat een kind heeft te leren dat stelen in onze maatschappij verboden is.
De vraag is echter of boosheid en straf altijd de juiste impulsen zijn, al is dat zeker afhankelijk van de mate waarin. Boosheid maakt duidelijk dat er grenzen zijn overschreden en straf kan prima als het bestaat uit leren van de consequenties.
Wanneer is iets stelen
Jonge kinderen nemen vaker iets mee wat van anderen is. Onder de 6 a 7 jaar is de gewetensontwikkeling van kinderen nog groeiende en al doende leren kinderen. Jonge kinderen leren door hun ouders het verschil tussen mijn en dijn. Daarnaast is het goed kinderen te leren vragen om datgene wat ze graag zouden willen hebben.
Dit betekent dat bij kinderen onder de 6 jaar nauwelijks gesproken kan worden van stelen. Ze vinden iets mooi van een ander óf vinden het prettig om iets van mamma, pappa of het zusje bij zich te hebben als emotionele steun.
Bij jonge kinderen is het dus voldoende het kind rustig en steeds opnieuw het verschil te leren wat van jezelf is en wat van de ander is. Daarnaast leer je kinderen omgaan met wensen.
Van kinderen vanaf 7 jaar mag je verwachten dat de gewetensontwikkeling wordt gevormd en dat ze weten dat stelen een foute actie is. Als je deze kinderen confronteert met hun diefstal gaan ze vaak liegen, ontkennen en verhalen verzinnen. Weet je zeker dat je kind gestolen heeft, bijvoorbeeld uit je portemonnee of hij is betrapt in de winkel, presenteer dit dan als een feit en vraag niet óf hij het heeft gedaan. Dit voorkomt gelieg en gedraai. Kinderen vanaf deze leeftijd kun je goed uitleggen waarom stelen niet mag en wat de consequenties ervan zijn. Zijn er spullen gestolen van anderen dan kun je eisen dat deze teruggebracht worden, met excuses.
Kinderen in de pubertijd weten normaal gesproken dat ze stelen en waarom ze het doen. Juist hier is het zaak om rustig en heel duidelijk te zijn. Je kunt gerust van je kind eisen dat het de gestolen waar terugbrengt en excuses aanbiedt. Van een kind boven de 12 jaar mag je veronderstellen dat het de wetten van oorzaak en gevolg kent. Anders leren ze het heel snel op deze manier. Gaat je kind echt ernstig over de schreef dan zou je kunnen overwegen om hem zelf bij de politie te brengen. Een harde maatregel, maar besef dat je het doet voor zijn toekomst.
Waarom stelen kinderen
Peuters en kleuters zijn aan het leren over regels en omgangsvormen. Bij hen kun je niet echt spreken van stelen. Ze willen spelen of zoeken veiligheid.
Schoolkinderen weten inmiddels dat stelen niet mag en doen het als meelopers met een groepje of als uiting van dieperliggende problemen. Dit kan zijn een roep om aandacht, een roep om structuur en regels of juist een vraag om lossere regels.
Pubers stelen vaak om erbij te horen, ze willen een kick voelen, ze willen iets hebben wat ze niet kunnen betalen of ze willen grenzen uittesten.
Je kunt nooit precies weten waarom kinderen stelen, daarvoor moet je met het betreffende kind in gesprek gaan. Vraag naar hoe het komt dat je kind steelt (de waarom-vraag is vaak zo beschuldigend) en wees tegelijk duidelijk in je afkeuring van het gedrag (dat is iets anders dan afkeuring van het kind).
Sommige kinderen gaan door met stelen en liegen ondanks een duidelijke en positieve opvoeding. Corrigerend gedrag komt bij hen niet binnen en deze kinderen blijven doorgaan met provocerend en uitdagend gedrag. Voor deze kinderen is het van belang dat ze in behandeling komen bij de hulpverlening omdat er sprake kan zijn van onderliggende ontwikkleingsproblematiek. Meer en juiste hulp is dan nodig voor ouders en kind.
Meestal is het gelukkig zo dat de diefstal een incident is wat in jullie gezamelijke geschiedenis een gebeurtenis kan zijn die veel impact heeft. Kom je er als ouders en kinderen goed doorheen dan hebben jullie allemaal iets geleerd en is de band verstevigd evenals de morele ontwikkeling van je kind.
