Wat te doen als je kind geplaagd wordt?

‘En de juf doet er niets aan……’

Met gefronste wenkbrauwen kijken beide ouders me aan. Ze zijn boos en gefrustreerd omdat hun zoon geplaagd wordt. Regelmatig komt hij verdrietig thuis. Volgens juf is er niets aan de hand en ligt hij goed in de groep, maar mag zijn incasseringsvermogen wat hoger zijn.

Ze voelen zich niet serieus genomen door school en willen maatregelen en ik moet hen helpen

‘Ach, wat jammer dat het zo moeizaam loopt voor jullie allemaal’ zeg ik en vraag me af waar ik zal beginnen.

Behoeftes van kinderen

Kinderen hebben behoefte aan aandacht, dat ze competent zijn en erbij horen. Voor dat laatste is het onder andere nodig dat ze zich sociaal tot andere kinderen verhouden, zich voegen naar het geheel, empathisch reageren op andere kinderen en zich weerbaar opstellen als het nodig is.
Niet voor alle kinderen is het gemakkelijk om een plekje in de groep te vinden.

Daar komt geen volwassene aan te pas en het regelt zich tussen kinderen onderling

Volwassenen horen te zorgen voor een veilige setting en zij creëren de voorwaarden zodat iedereen mee kan doen.
En toch gaat het soms mis en zijn er kinderen die:

• niet in de groep passen
• zichzelf buitensluiten door hun manier van reageren
• wanhopig hun best doen om erbij te horen
• alle negativiteit naar zich toe lijken te trekken
• de klos zijn voor vervelende opmerkingen
• niet gekozen worden bij spel en gym

Vrijwel ieder kind kent de ervaring van er niet bij mogen horen

Al is het maar omdat je niet gevraagd wordt voor een feestje, niet weet hoe die som opgelost moet worden of dat je niet mee mag doen met tikkertje.

Omgaan met afwijzingen

Het is verschillend hoe ervaringen van afwijzing erin hakken bij een kind. Als je kind erg gevoelig is om erbij te mogen horen, knalt een afwijzing er keihard in. Wanneer je kind een groot rechtvaardigheidsgevoel heeft en niet mee mag doen, kan hij erg boos worden waar anderen dan weer afwijzend op reageren.

Er zijn gedurende de dag vele situaties die je kind triggeren en waar hij een adequaat antwoord op moet hebben. Als je kind kwetsbaar is en niet zo handig reageert, zijn andere kinderen bikkelhard. Die willen spelen, doorgaan en willen geen gezeur.

Kinderen houden van elkaar uitdagen en plagen. Als je kind daar niet goed op reageert, ontstaat er een spel wat een vervelend patroon kan worden.

Wat kan een kind leren

Het is mijn ervaring dat alle kinderen goede onderlinge relaties willen hebben en daar ook hun best voor willen doen. Wanneer het misgaat op school en een kind zich geplaagd of gepest voelt, ontstaat er bij volwassenen een grote drang om het op te lossen buiten het kind om. Het kind wordt als slachtoffer neergezet.

Een goede analyse van wat er gebeurt tussen de kinderen en welke vaardigheden zij missen waardoor het mis gaat, moet een eerste prioriteit hebben. Hierdoor voorkom je verdere escalatie.

De eerste stap is onderzoeken wat er gebeurt bij je kind die last heeft van plagers en pesters. Kan je kind:

• inschatten hoe een opmerking is bedoeld?
• rustig weglopen als hij niet mee mag spelen?
• opmerkingen zich niet persoonlijk aantrekken, maar deze naast zich neerleggen?
• ontspannen met klasgenoten praten en spelen?
• weerwoord geven als dit nodig is?
• Nee zeggen?
• een ander kind iets vragen?

Wat je vaak ziet bij een geplaagd kind is dat hij zich ongemakkelijk beweegt tussen de andere kinderen, weinig vertrouwen heeft in zijn eigen sociale vaardigheden en zich tekort voelt schieten om ‘goed’ te reageren. Dit kind heeft de neiging om overgevoelig te reageren op uitdagingen van andere kinderen en denkt dat hij de klos is.

De groeiende machteloosheid van het kind op de onderlinge omgang in de klas en op het schoolplein worden op een dag teveel en dan komt er een moment dat het ook ouders teveel wordt.

Je rol als ouder

Het zal je kind maar zijn: regelmatig verdrietig thuis komen omdat andere kinderen ‘flauw’ doen, je kind buitensluiten of zelfs pijn doen. Als ouder ben je er niet bij en is het bijna niet uit te houden om neutraal te blijven. Je wilt maar één ding en dat is dat je kind erbij hoort en niet verdrietig is.

Iedere ouder reageert verschillend op zijn kind die zegt dat hij geplaagd of gepest wordt. De ene ouder zegt dat hij zich niet moet aanstellen, andere ouders adviseren om terug te vechten, al dan niet met fysiek geweld. Weer andere ouders zeggen dat hun kind het gedoe moet negeren en er zijn ouders die naar school gaan om de juf ter verantwoording te roepen.
Of ouders doen het allemaal tegelijk.

Feit is dat niet reageren op je verdrietige kind geen keus is. Als ouder moet je er iets mee als je kind zich niet goed voelt op school.

Helaas, de adviezen aan je kind gaan niet werken. Meestal heeft je kind domweg (nog) niet de vaardigheden om je adviezen op te volgen want anders was dit probleem er niet. Omdat de adviezen voorbij gaan aan je kind, wat hij nodig heeft en vooral wat hij kan leren, komen ze niet aan.

Je geschiedenis als ouder

Een ander belangrijk punt van aandacht is welke geschiedenis je als ouder zelf hebt met geplaagd en gepest zijn. Als je als ouder als kind ook de klos bent geweest in de klas, ben je er zeer alert op of je kind hetzelfde overkomt. Want geen enkele ouder wil dat zijn kind de ellende krijgt die je zelf als kind hebt ervaren. Helaas is hier vaak te weinig aandacht voor waardoor je je als ouder opnieuw in de kou voelt staan en je kind niet de juiste hulp krijgt.

Het is heel logisch om als ouder van school te vragen of te eisen dat school andere kinderen laat stoppen met plagen en pesten zodat jouw kind weer blij kan zijn. Helaas is ook deze stap gedoemd te mislukken.

De rol van school

School moet een veilige omgeving zijn voor ieder kind.

Punt.

En toch zijn er ondanks alle pestprotocollen en andere maatregelen nog altijd kinderen die zich gepest en geplaagd voelen.

Net zoals kinderen onderling gedoe hebben, zo ontstaat er gemakkelijk onrust en onbegrip tussen school en jou als ouder. Waar je eisen stelt om bijvoorbeeld  kinderen te verwijderen omdat die plagen en pesten, ontstaat precies hetzelfde als wat jouw kind aangedaan wordt.

Waar school en jij het moeilijk vinden om naar elkaar te luisteren en gezamenlijk een oplossing te vinden voor je kind, daar escaleert de situatie steeds verder.

Om een oplossing te vinden, is het noodzakelijk om de focus op je kind te houden. Waar het belang van het kind verdwenen is, ontstaat een strijd tussen ouders en school. Alle energie en inspanningen zijn gericht op de relatie tussen school en ouders. Zij vertrouwen elkaar niet meer voldoende en dan komt er geen oplossing. Ze maken elkaar verwijten over het hoofd van het kind heen.

Hoe verder met het geplaagde jongetje van de boze ouders?

Samen met de gefrustreerde ouders van het jongetje breng ik eerst in kaart wat er gebeurt op school waardoor hij zo verdrietig is. We komen er al snel achter dat hij een aantal vaardigheden in het sociale verkeer heel moeilijk vindt. Hij trekt het zich erg aan als er dingen worden gezegd die hij niet vindt kloppen.

Vooral moeder herkent de machteloosheid omdat zij dit ook kent van toen zij een kind was. Ze is erg bang dat hij gepest gaat worden. Ze vindt dat vader hem veel te hard aanpakt.

We maken samen een plan wat hun zoon kan leren en hoe zij hem daarbij kunnen helpen.

• wat is een goede manier van reageren door moeder als hij verdrietig thuiskomt?
• wat kan vader doen om hem meer weerbaar te maken en hem leren omgaan met vervelende opmerkingen?
• hoe kunnen ze hem samen het gevoel geven dat hij gehoord wordt in zijn nood?
• hoe kunnen ze hem uitdagen om handiger te reageren op incidenten?

Ten slotte hebben we het over de juf. Ze begrijpen nu haar reactie en herkennen dat hun zoon wél geliefd is op zijn eigen manier. Ze gaan een afspraak maken met de juf en nemen hun plan mee. Ze gaan hulp van juf vragen om hun zoon te helpen beter te leren omgaan met wat hij zo moeilijk vindt met de andere kinderen.

We spreken af dat ze een nieuwe afspraak mogen maken voor als het niet lukt, maar ik heb ze nooit meer gezien.

Kijk voor een uitleg van hoe je over je kind praat met de juf naar deze video

Meer artikelen:

Lees ook: Zo kan het ook bij plagen
Lees ook: Van pesten naar weerbaarheid, zelfvertrouwen en eigenwaarde
Lees ook: Pesten vanuit systemisch perspectief bekeken
Lees ook: Jij krijgt altijd gelijk
Lees ook: Vier redenen waarom kinderen negatieve aandacht vragen

Bekijk ook: Het verschil tussen plagen en pesten zichtbaar gemaakt
Bekijk ook: Leer je kind zelfstandig denken
Bekijk ook: Zo stop je het plagen en pesten!