Ouderschap is leiderschap

Ouders zeggen regelmatig tegen mij: “Mijn kind wil dat niet”.
Eigenlijk zeggen ze met die zin dat het hen niet lukt om hun kind van gedachten te laten veranderen.
Want hoe kan het zijn dat een kind van 3 of 4 of 14 kan bepalen wat het wel of niet wil als het gaat om belangrijke zaken als gezondheid en om regels?
Wie heeft dan de regie in huis?

De visie van ouders

Alles begint natuurlijk met de visie van de ouders. Zij zijn de volwassenen en degenen die het beleid bepalen. Wat mag wel en wat mag niet, wat is veilig en gezond voor het hele gezin.
Dat is de basis.
Van nature willen kinderen altijd andere dingen dan ouders. Dit is omdat kinderen nog heel erg gericht zijn op hun primaire behoeften. Een kind met een pittig temperament zet bovendien de volle kracht in voor het bevredigen van die behoeften.
Wordt hier ‘ geen stokje voor gestoken ‘  dan leren kinderen uiteindelijk geen rekening houden met elkaar. Ze leren niets over uitgestelde aandacht en over doorgaan als het tegenzit. Ook omgaan met teleurstellingen of flexibel te zijn door je aandacht op andere zaken te richten wordt onvoldoende geleerd. Anderen iets gunnen en hulpvaardig zijn, blijven onbekende zaken.

Krijgt een kind altijd zijn zin dan is dit uiteindelijk een ernstige vorm van verwaarlozing omdat onder andere sociaal vaardig gedrag niet geleerd is. Hij leert door veel lawaai te maken zijn zin te krijgen en drijft daarmee uiteindelijk iedereen van zich af.

Ik herinner me nog goed het meisje van een jaar of negen die me vertelde dat ze bij Papa altijd haar zin kreeg door te gaan gillen. Met een stralende glimlach naar dochterlief bevestigde vader dit. Op haar zestiende zag ik dit meisje terug. Ze werd overal buitengesloten omdat ze maar één manier kende om haar doelen te bereiken en dat werkte niet bij vrienden en leerkrachten. Haar eenzaamheid en onmacht waren bijna tastbaar.

 Wat kunnen ouders doen?

Ouders zijn ouders om hun kinderen op te voeden tot volwassenen die een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan de samenleving en daar zelf ook voldoening uit te halen.

Vroeger hadden we een pedagogiek van ‘ ouders wil is wet’ . In feite zou dit nog kunnen alleen pakken we het anders aan. Waar kinderen vroeger ‘ niets dan lege briefjes hadden in te leveren’, kunnen ze vandaag heus gesprekspartner zijn.
Sterker nog: daar leren ze veel van zoals luisteren naar anderen, respect hebben voor andere meningen en je eigen mening leren formuleren.

Cruciaal is echter dat ouders de leiding hebben. En dit hoeft niet autoritair, maar kan geheel vriendelijk en heel duidelijk.

Hoe kunnen ouders dat doen?

Natuurlijk is het helemaal prima als een kind dwarsligt en lawaai maakt. Dit is zelfs een taak voor het kind om daardoor te leren over zelfstandigheid en autonomie. Het kind móet hiervoor de grenzen opzoeken en overtreden. Anders leert het niets. Van braafheid wordt je niet volwassen.
Het is aan ouders om op een vriendelijke en doortastende manier het kind door moeilijke situaties heen te helpen.

De eerste stap als een kind de kont tegen de krip gooit, is begrip hebben. Het toverwoord daarvoor is erkenning geven door te benoemen dat het vervelend is voor het kind wat jij wilt.
Daarna kun je rustig en gedecideerd aangeven wat er moet gebeuren en in het kort waarom.
Hoe jonger het kind is, hoe minder woorden er gebruikt kunnen worden. Een driejarige heeft echt geen begrip en geduld om naar lange verhandelingen te luisteren.
Als een kind zich tegendraads gedraagt, betekent dit dat het kind nog geen andere opties heeft en meestal niet weet hoe het zich kan voegen. Zijn flexibiliteit en aanpassingsvermogen laten gewoon nog wat te wensen over.

 Wat maakt het moeilijk?

Wanneer ouders niet goed weten wat ze belangrijk vinden en hoe ze hun regie willen vormgeven gaan hun kinderen over de grenzen en voelen ouders zich machteloos. Ze worden zelf ook boos en om oorlog te voorkomen, geven ze hun kind hun zin.

Wanneer ouders zich ten diepste beseffen dat zij degenen zijn die de leiding hebben over het welzijn van het kind en vanuit hun opvoedvisie handelen wordt het al een stuk gemakkelijker.
Als je verantwoordelijkheid neemt, word je krachtiger. En hoeveel meer verantwoordelijkheid kun je hebben voor het begeleiden van een kind naar volwassenheid? Als ouders gaan staan voor hun leiderschap EN begrip hebben voor de behoefte van hun kind en de leertaken waar zij hun kind mee kunnen helpen, dan lost dat vele regieproblemen op.

Ouders zeggen dan niet langer: “Mijn kind wil dit niet”, maar ze zeggen: “Mijn kind vind dit nog moeilijk en we gaan ontdekken hoe we het kunnen fixen”.

Dit artikel werd geplaatst in de weekendbijlage van het Friesch Dagblad op 18 november 2017.
Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming.
De link mag gedeeld worden op social media.

Lees ook: Wie heeft de regie in huis?
Lees ook: Wat als er iets ergs gebeurt met onze kinderen?
Lees ook: Waarom je grenzen moet stellen aan kinderen
Bekijk het filmpje: Hoe kun je je eigen weg gaan?
Bekijk het filmpje: Het opvoed vierkantje