Daar zit je dan met een kind met de ziel onder de arm. Duidelijk niet lekker in het velletje en het vindt nergens niks meer aan. Als dat een paar daagjes duurt, trek je het nog wel, maar als het langer duurt, word je ongerust. Wat is er aan de hand?
Waar is je blije kind gebleven? Wat doe je fout? Word je kind gepest? Is het ziek?
En zo begin jij een beetje te malen wat er aan de hand kan zijn en merk je op een dag dat jij ook niet meer goed in je vel zit. Hoe nu verder?
Ontwikkeling
Ouders denken meestal dat een kind vanzelf opgroeit. Ze realiseren zich vaak niet dat er een enorme ontwikkeling plaatsvindt in het jonge kinderleven. Als een kind 7 jaar is, heeft het in principe alles al geleerd. Het kind hoeft zich dan alleen maar verder te bekwamen in alles wat op zijn pad komt.
Immers:
- Het lichaam heeft inmiddels geleerd wat het moet doen met de ledematen en alle grote en kleine bewegingen
- Alle emoties zijn al eens gevoeld en bij vrijwel alle kinderen is bekend hoe we die verschillende gevoelens en emoties benoemen
- Er is een begin gemaakt met letters en cijfers
- Sociale vaardigheden zijn in grote lijnen aanwezig
- Als ouders hun kinderen uitgedaagd hebben en autonomie hebben gegeven zijn ook de zogenaamde executieve functies al in ontwikkeling. Deze zorgen ervoor dat je als volwassene kunt functioneren
- Het mentalliseren en kunnen nadenken over wat er om het kind heen gebeurd, is gestart
Zo zie je dat het kind in principe klaar is als het naar groep 3 gaat. Alle voorwaarden en aanleg zijn klaar om verder uit te rollen. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer het zich ook gaat realiseren dat er iets van hem wordt verwacht. En daar kan het spannend worden.
Zelf doen
Vanaf een jaar of 7 en helemaal rond een jaar of 9, realiseren kinderen zich dat ze aan de bak moeten en dat ze een individu zijn ten opzichte van anderen. En dat er iets van ze wordt verwacht. En dat kan best spannend zijn en allerlei angsten en onzekerheden oproepen.
- Hoe lig ik in de groep?
- Ben ik wel populair?
- Hoe presteer ik?
- Haal ik wel genoeg hoge cijfers?
- Lachen ze me uit?
- Ben ik goed genoeg in sport?
- Word ik wel vaak genoeg uitgekozen?
- Mag ik op feestjes komen?
- Gaan ze me pesten in het volgende schooljaar?
- Hoe moet dat als ik steeds naar een andere les moet?
- Met wie kan ik meegaan?
Vanaf een jaar of 9 moeten kinderen steeds meer zelf aan de bak en moeten ze steeds meer autonomie, zelfstandigheid, zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid gaan pakken. En dat zelf moeten doen kan best zwaar zijn.
Kinderen kunnen zichzelf eindeloos veel vragen stellen en kunnen bang worden voor de toekomst en zich afvragen of ze wel goed genoeg zijn. Ook hun positie in de groep kan aanleiding zijn tot veel zorgen en hen uit de slaap houden.
Wanneer er tussen ouders spanning is of er is sprake van onveiligheid thuis door overbelasting van ouders op het werk, gezondheidskwesties die spelen of andere beslommeringen waardoor een kind zich ongemerkt eenzaam kan voelen, dan trekken kinderen zich soms terug. Na verloop van tijd begint het dan op te vallen dat het kind niet zo onbevangen meer is. En dan komt de vicieuze cirkel.
Wat is er aan de hand?
Kinderen ontwikkelen zich en dat gaat niet bij ieder kind vlekkeloos.
Er zijn kinderen die als het ware zelf schrikken van hoe snel het gaat. Zij hebben het gevoel dat ze geen controle meer hebben op de gang van zaken en voelen zich soms overrompeld door alles wat op hen af komt. Als ze niet meer kunnen overzien wat er gebeurt, hoe ze moeten reageren en niet weten hoe ze moeten anticiperen op gebeurtenissen dan lopen ze vast. Ze kunnen zich heel eenzaam voelen omdat ze de aansluiting missen met andere kinderen en hun ouders. Vaak zijn dit de wat meer introverte kinderen die ik ook wel eens de denkertjes noem.
Als het zich afspeelt in groep 5/6 heeft het vaak te maken met de positie in de groep en tussen andere kinderen en het voelen dat er veel op de schouders rust. Als het zich afspeelt in groep 7/8 speelt vaak de angst een rol hoe het verder moet en of ze goed genoeg zijn om straks op het voortgezet onderwijs te functioneren. De kindertijd zal dan voorbij zijn.
Het lijkt dan wel alsof deze kinderen even in een soort van pauzestand verblijven. Alles stopt even. De lichamelijke groei kan vertragen, soms is er een terugval naar jonger gedrag en vrijwel altijd zijn er denkzorgen. Het kind zit overduidelijk niet goed in zijn vel, trekt zich terug en kan niet aangeven wat er mis is.
Wat te doen?
Het kan verstandig zijn om luchtig te bespreken dat groter groeien soms helemaal niet leuk is. Dat je van alles moet en je weet niet of je het allemaal wel kunt. Deze erkenning is nodig om enerzijds de leiding als ouder te nemen en anders ermee aan te geven dat je begrip hebt voor het kind. Zo ben je een baken voor het kind en kan het op jou en je begrip leunen
Als je als ouder mee gaat in de zorgen, gaat het voor het kind nog erger worden. Zijn houvast verdwijnt helemaal want papa en/of mama maken zich nu ook al zorgen dus zal het wel heel erg zijn.
Wat zijn de zorgen?
Als je weet waarover je kind zich zorgen maakt, kun je tegenwicht bieden. Dit doe je het beste door vragen te stellen hoe bijvoorbeeld de overgang ging van peuter naar kleuter en naar groep 3. Hoe heeft het kind dit gefikst? Hoe heeft het eerdere moeilijkheden aangepakt en op welke manier zijn conflicten en onzekerheden in het verleden opgepakt?
Op deze manier krijgt het kind weer vaste grond onder de voeten en erkent en herkent het van zichzelf wat de capaciteiten zijn om met moeilijkheden en tegenslag om te gaan.
Concrete zorgen en moeilijkheden kunnen jullie samen stap voor stap inzichtelijk en bespreekbaar maken door te bedenken en eventueel op te schrijven of te tekenen welke helpende gedachten en acties er kunnen zijn.
Het uithouden
Als je naar ‘niet goed in het vel zitten’ kijkt als een voorbijgaande fase, kun je als ouder bedenken hoe jij het uit kunt houden als je kind worstelt. Steun, acceptatie, erkenning geven, meedenken hoe het gemakkelijker kan worden en volgen is vrijwel altijd genoeg om je kind door een dergelijke periode te helpen. Hierdoor komt er vaak ruimte voor oplossingen en kan het leven zelf weer opgepakt worden.
En…
Wat aandacht krijgt, groeit. Dit betekent dat veel aandacht voor het moeilijke ook veel winst kan opleveren voor de behoefte aan aandacht. Focussen op wat helpt, brengt vaak verder.
En…
Dit kan een ongelooflijk belangrijke fase in het leven van en kind zijn om te worstelen om groot te worden. Nu kunnen de belangrijkste levenslessen geleerd worden. Tegenslag leert over weerstand vermogen.
En…
Misschien moeten we het toejuichen als kinderen even een poosje naar binnen keren en niet zo goed in hun vel zitten. Innerlijk hebben ze dan de kans om te groeien en zich aan te passen naar een nieuwe levensfase.
Wanneer je deze tekst, of gedeeltes daarvan, wilt gebruiken vraag dan even toestemming. De link mag gedeeld worden op social media.
Lees ook: Wat aandacht krijgt, groeit. Ook in je opvoeding
Lees ook: Stil en verlegen, mag het alsjeblieft?
Bekijk ook: Weet jij waarom geruststellen niet helpt?
Bekijk ook: Hoe help je kinderen om te stoppen met zich zorgen te maken?
Geef een reactie