Soms denk ik dat ik voor de gek word gehouden door het nieuws. Een paar jaar geleden ging men onderzoeken of we jongens en meisjes apart les moeten gaan geven.
Waar zijn we me bezig?
Ieder kind zijn eigen klas
Moeten we nu echt alle kinderen apart bedienen in het onderwijs?
Scholen en klassen voor hoogbegaafden, laagbegaafden, auties, adhd-ers, gedragsproblemen, witte klassen, zwarte klassen, hoogsensitieven en prikkelarme klassen voor concentratieproblemen. En daar komt bij de jongens en de meisjes scheiden, net zoals heel lang geleden.
Ik ben benieuwd hoe men leerkrachten wil gaan werven voor al deze bijzondere vormen van onderwijs. Ik geloof werkelijk niet dat er nog een leraar is die het kan bolwerken met het voldoende aandacht geven aan alle bijzondere kinderen.
Welke competenties moet een leraar voor de toekomst hebben?
Het kind als individu
Wat zo jammer is, is dat een individueel kind steeds meer als bijzonder gezien gaat worden met het bijbehorend recht op de meest optimale begeleiding die maar mogelijk is. Als een kind een beetje afwijkt van de gemiddelde norm, krijgt het al snel een etiketje. En een etiket geeft rechten.
Diversiteit over en voorbij?
Doordat kinderen steeds meer functioneren in een “soort bij soort cultuur”, missen ze kansen om van jongs af aan voeling te krijgen met kinderen die het beter, dan wel minder hebben getroffen. Niet alleen wordt hun wereldbeeld hier door beperkt, het ontneemt kinderen ook belangrijke lessen op sociaal-emotioneel gebied.
Want hoe kun je goed leren samenwerken als iedereen hetzelfde is. Welk zelfbeeld krijg je als iedereen je vertelt hoe speciaal je bent en je niet weet wat uitdaging, verlies en winst is?
Kortom, kinderen gaan heel veel missen aan elkaar als de diversiteit van de ander buiten hun gezichtsveld raakt. Polarisatie kan een gevolg zijn. Pas als je iemand in de ogen kijkt en meer weet over zijn wel en wee, kan een vooroordeel doorbroken worden.
Kinderen worden “nemers” om het zelf zo goed mogelijk te hebben in hun ontwikkeling en leren niet meer hoe ze kunnen geven aan klasgenootjes die anders zijn. Daarmee onthouden we hen misschien wel waardevolle invloeden voor de belangrijkste ontwikkeltaken in hun groei naar volwassenheid.
Iedere tuinier weet immers ook dat je de grond uitput door jaar na jaar hetzelfde te verbouwen. En iedere hondenfokker weet dat een ras kapot gefokt kan worden door meer van hetzelfde.
De aard van het kind
Soms lijkt het wel dat we een groot geloof hebben in de maakbaarheid van het kind. Ik durf me af te vragen in hoeverre we daar echt invloed op hebben.
Kinderen reageren nu eenmaal verschillend op situaties en hoe ze dat doen heeft veel te maken met de aanleg van een kind.
Beschikt een kind over ambitie, kan het problemen oplossen, heeft het een sociale antenne en een goed leervermogen. Daarnaast speelt de gezinsomgeving een belangrijke rol en het overige sociale netwerk.
Bekend in deze context zijn twee broers waarvan de ene miljonair wordt en de ander in de goot terecht komt. Beide zeggen desgevraagd dat het komt door hun vader die alcoholist was.
Wij kennen waarschijnlijk allemaal vroegere klasgenoten die ogenschijnlijk alles mee hadden en twintig jaar later aan lager wal zijn geraakt of niet in staat zijn voor hun gezin te zorgen. Daarnaast zijn sommige losers van toen de huidige winnaars.
Er is meer dan leren op school
Mij is ooit verteld dat kinderen met doorzettingsvermogen, ambitie en visie alles kunnen bereiken wat ze willen. Het IQ is daarvoor van minder belang dan verwacht. En ik moet zeggen dat ik voor deze stelling steeds meer bewijs zie.
Ik denk aan aan vele kinderen waaronder zoonlief die als kleuter luid applaudisseerde voor jongere kinderen die al konden fietsen. Hij stond mooi naast zijn fietsje. Nu jaren later, heeft hij velen gefeliciteerd met het halen van het rijbewijs, terwijl hij pas jaren later het voor hem minder felbegeerde papiertje op zak kreeg. Hij leeft relaxed en is tevreden met wat hij heeft.
Andere kinderen waaronder dochterlief stomen door en willen hun doelen halen. In de sport die zij beoefend zijn in de afgelopen jaren meerdere sterren gerezen en verdwenen. Inmiddels kunnen we al bijna voorspellen, tijdens observaties van het kind en zijn ouders op (inter)nationale wedstrijden, wie blijvertjes zullen zijn.
Als we willen dat onze kinderen succesvol in het leven zullen zijn, dan is er meer nodig dan zorgen voor optimaal kennis leren.
Het kind zien zoals het is, luisteren naar zijn mogelijkheden en ambities, (die wel eens niet de onze zouden kunnen zijn) en het kind serieus nemen in zijn ontwikkeling zal maken dat het kind zich openstelt voor leren.
Daarvoor heeft een kind nog het meest een liefdevolle en begrijpende volwassene nodig die het kind stimuleert en frustreert op de juiste momenten.
Met het verlangen naar passend onderwijs voor allerlei verschillende kinderen, worden positieve aspecten van belangrijke onderwijsstromingen afgedankt. Deze onderwijs filosofieën hebben juist hoog in het vaandel dat kinderen van elkaar kunnen leren. Deze scholen geven aan kinderen belangrijke waarden mee op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Bovendien is het voor een kind heel helpend en leerzaam om de kans te hebben de eigen boontjes te doppen zonder hulp van een volwassene. Daar worden ze pas echt groot en sterk van.
En jongens en meisjes?
Laat ze toch alsjeblieft zich aan elkaar optrekken. Laat ze leren van elkaar, laat ze strijden met elkaar op het schoolplein, maar laat ze elkaar vooral waarderen in hun verschillend zijn.
Lees ook: Bomen van kinderen
Lees ook: Prachtige wijze les
Lees ook: Duik eens in je herinnering
Lees ook: Moeten leerkrachten opvoeden?
Lees ook: Zijn er nog gewone kinderen?
Mocht je hulp nodig hebben in het verstandig frustreren van je kinderen, neem dan gerust contact op met de praktijk voor kindercoaching.
In de opleiding tot kindercoach, leer je over kinderen van deze tijd.
Nieuwsbrief ontvangen? Vraag hem hier aan.
De illustratie is van Studio Staalkaart
