Wel kunnen, maar niet willen, brrrr… Geen zin…. Bekijk het maar…. Waarom moet ik dat doen….. Ik ga liever met vrienden rondhangen……. Ik hoef later niet altijd te werken…. Ik heb het liever nu leuk….. Wel kunnen, maar niet willen…..

Dat is een lastige voor ouders, leerkrachten en managers. Je ziet dat iemand de capaciteiten heeft om te presteren en het gebeurt niet. Simpelweg omdat iemand er niet warm voor loopt of een andere keuze maakt.

Ambitie

In de opleiding tot kindercoach is het vaak een leuke discussie. Ambitie, is dat aangeboren of aangeleerd? Volgens de Big Five test is de mate van ambitie aangeboren. Dit bepaalt voor een groot deel of je de doelen die je aan jezelf stelt, gaat halen en het beste uit jezelf wilt halen. Dat deze gedrevenheid om doelen te halen bij ieder kind verschillend is, herkennen we allemaal.

Ambitie wordt echter vaak in verband gebracht met eerzucht en de behoefte aan hogerop komen in het leven. Dat kan een gevolg zijn, maar het is niet primair de definitie van ambitie.

Ik ken veel kinderen en volwassenen met een verschillende mate van ambitie. Ik had eens te maken met een jongetje die geen enkele ambitie had. Hij moest werkelijk voor alles gestimuleerd worden: uit bed komen, aankleden, eten en school. Met zijn 6 jaar kon hij vrijwel niets zelfstandig. Natuurlijk was er een goede reden voor dit gedrag, maar hij was op bijna geen enkele wijze vooruit te branden. Dit kind heeft een hele moeilijke prognose voor de toekomst en moet voor ieder stapje in zijn ontwikkeling sterk van buiten af gestimuleerd worden.

Dichter bij huis ligt het ambitieniveau van mijn zoon behoorlijk lager dan dat van mij :-) In zijn tijd werd de Cito nog niet veel gebruikt, maar uit een toets bleek wel dat hij over vrijwel de hele breedte over Havo/Vwo capaciteiten en kennis beschikte. Zijn leer motivatie bleek echter op het cijfer 1 uit te komen op de schaal van 10. Aangezien huiswerk al in groep 7 begon, waren wij al redelijk op de hoogte van zijn schoolse ambities en leek het ons verstandig een passende lagere schoolkeuze te doen.

Wat ik van hem heel goed kan leren is leven in het hier en nu. Hij is één van de meest goede zen-mensen die ik ken. Ennn…..  is er ergens een probleem in het hier en nu, dan heb je aan hem een goede want hij denkt heel praktisch. Wij zijn dan ook heel benieuwd welke levensinvulling hij uiteindelijk gaat vinden of wellicht wat hém gaat vinden.

In mijn tijd als leidinggevende bij een groot bedrijf kwam ik ze ook regelmatig tegen. Mensen die geweldige capaciteiten bleken te hebben, maar er niets mee wilden. Gewoon hun ding doen was goed genoeg en wachten tot de pensioengerechtigde leeftijd. Voor mij heel lang onbegrijpelijk en soms moeilijk te accepteren.

Motivatie

Motivatie lijkt wel op ambitie, maar is meer gericht op datgene wat iemand tot gedrag drijft. De motivatie kan van binnen uit komen, waarbij de mate van ambitie weer een rol kan spelen. Motivatie kan ook van buitenaf gestuurd worden door beloning of vermijding van straf. Dat laatste wordt vooral in de opvoeding en op school gebruikt. We gebruiken als volwassenen veel invloed om kinderen te bewegen in actie te komen. Onze doelen of die van het onderwijs staan daarbij voorop.

Onderwijsvernieuwing wil graag een beroep doen op de motivatie van binnen uit. Heerlijk voor veel kinderen, maar voor kinderen met een laag ambitie niveau vrees ik het ergste. Het zou kunnen dat voor kinderen zoals mijn zoon en vele kinderen die ik ken, de optimale ontwikkelingsfase voor bijvoorbeeld lezen, schrijven en rekenen gemist wordt. Simpelweg omdat ze uit zichzelf voor heel andere dingen zouden kiezen.

Leerproblemen

In mijn praktijk krijg ik vanzelfsprekend veel te maken met leerproblemen omdat school een soort muur is waar kinderen tegenaan knallen wanneer er ergens iets niet goed gaat. In al die jaren ben ik kinderen tegengekomen uit het grote gebied tussen weinig ambitie en kinderen die weinig motivatie konden opbrengen voor leren. De leerproblemen die worden ervaren kunnen een groot oorzakelijk verband met ambitie en motivatie hebben.

De kinderen uit de categorie weinig ambitie zijn soms moeilijk vooruit te helpen zoals wij ouders en leerkrachten dat graag willen. Voor deze kinderen en jongeren is er geen goede reden om iets te willen bereiken of een doel te halen. Zij wachten wat er op hun weg komt en reageren daar al dan niet op. Accepteren van de ambitie van het kind en het liefst een overeenkomst over de consequenties van keuzes zijn dan wegen die overblijven. Zo nodig is er door middel van belonen en/of vermijden van negatieve consequenties winst te halen. Gek genoeg lijkt dat voor deze kinderen een acceptabele keuze. En.. ik moet zeggen dat dit vaak mooie coachingstrajecten zijn waarin acceptatie, en met name nieuwe wederzijdse verwachtingen, tussen ouders en kinderen hele mooie uitkomsten zijn.

De kinderen met weinig motivatie hebben uiteindelijk een andere aanpak nodig. Dan gaat het vaak om een bepaald vak waarin slechter gescoord wordt. Bijvoorbeeld rekenen, taal, wiskunde of een leervak. Het kind vindt het vak vaak niet boeiend, ziet het nut er niet van in en heeft weinig zin zich er veel voor in te spannen. Dan kan het helpen een uitstapje naar de toekomst te maken en een relatie te leggen tussen de inspanning van nu en de mogelijke voordelen later. Natuurlijk zijn veel kinderen en vooral pubers totaal niet geïnteresseerd in de verre toekomst. Het kan echter veel verschil maken als een kind een interne verbinding legt met zijn ambities en de mogelijke voordelen die het leren biedt.

Zo was er eens een jongen die zeer beslist aangaf geen extra hulp te willen voor rekenen. Hij wilde dit absoluut niet. Op een later moment, toen bleek dat hij meubelmaker wilde worden en we het proces van stoelen maken volgden, ontdekte hij dat het zeer handig is als je weet hoeveel hout je nodig hebt voor een stoel. Leren rekenen had nu een functie en nut voor hem.

Bij het helpen van kinderen met leerproblemen kom je altijd ambitie en motivatie tegen. Wanneer een kind echt weigert motivatie te hebben voor leren wordt het een taai geheel. Zodra je echter de juiste knop hebt gevonden voor motivatie, gaat het met sprongen vooruit. Dan maakt het niets uit of het kind nu last heeft van dyslexie, moeite heeft met tafels leren, concentratieproblemen of wat dan ook. Het kind zegt: Ik ga ervoor….. Niet willen wordt dan:  “Wel willen en niet kunnen”. En laat een kindercoach daar nu allerlei hulp voor in huis hebben om het kind te ondersteunen.

En weet je….. Ik geloof er heilig in: Ieder kind kan leren, maar wij moeten het kind op de juiste manier weten te raken zodat het leren gaat leren.


Ken je de training Ik Leer Leren al?

Ik Leer Leren is een training voor kinderen vanaf groep 8 die vastlopen in hun schooltaken en leerwerk. Ik Leer Leren is geen huiswerkbegeleiding en ook geen verzameling tips of trucjes, maar een methode die uitgaat van al aanwezige kwaliteiten. Kinderen ontdekken zélf wat werkt en hoe ze hun leerwerk optimaal kunnen plannen en uitvoeren.

Klik hier voor meer informatie


Lees ook: Concentratieproblemen bestaan niet
Lees ook: Kinderen die hun best doen
Lees ook: Doorleren in de vakantie?
Lees ook: De IQ-illusie
Lees ook: De make-over van een onderpresteerder
Lees ook: Ieder kind kan leren
Lees ook: Goh…. ik kan rekenen


Je las een blogartikel van Centrum Tea Adema…

…maar kijk gerust ook eens naar de andere informatie op onze website:

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en video’s vol tips en inzichten?

Like dan onze Facebook-pagina of schrijf je in voor onze 2-wekelijkse nieuwsbrief. Allebei mag ook. ;-)